Camper Elektra aanleggen in 6 stappen | Helder Elektra Schema

In dit blog ga ik in 6 stappen precies vertellen hoe je zelf elektra in je camper kunt aanleggen. Daarbij vind je een elektra schema met onderdelenlijst.

Waarom dit uitgebreide blog over camper elektra?

Toen ik de eerste keer begon met het bouwen van een camper had ik niet gedacht zoveel tijd kwijt te zijn aan het aanleggen van de elektra.

Veel avonden heb ik het internet afgestruind naar duidelijke blogs die mij meer konden vertellen over dit onderwerp.

Wat ik vooral belangrijk vond was een overzichtelijk elektra schema en welke apparaten, kabels en zekeringen ik moest gebruiken.

De reden waarom ik dus dit uitgebreide blog schrijf met aanvullende elektra blogs is omdat ik erg teleurgesteld was in Nederlandse websites die over elektra in een camper gingen. Veel ervan zijn onvolledig of onduidelijk. Op een aantal Amerikaanse blogs werd dit veel beter verteld, maar dit moest ik dan wel (technisch) vertalen naar Europese standaarden.

1. Hoe werkt elektra in een camper?

Het elektrisch systeem in een camper is vrij eenvoudig uit te leggen en is in de basis dus ook helemaal niet moeilijk. Je hebt een tweede accu, ook wel een huishoud accu genoemd. Deze extra accu is een andere accu dan je startaccu. De huishoud accu kan energie opslaan en over een lange periode weer leveren. Zo kun je dus elektrische apparaten gebruiken in de camper ook als je niet op walstroom staat. Energie dat je opslaat in de huishoud accu moet natuurlijk ergens vandaan komen. Dat doe je middels walstroom (van bv. een camping), zonnepanelen of via de dynamo (tijdens het rijden).

Begrippen essentieel voor elektra aanleggen in je camper

In een elektrisch systeem wordt gebruikt gemaakt van een aantal begrippen. Als je ruwweg begrijpt wat deze begrippen betekenen dan wordt het aanleggen van je elektra al een stuk eenvoudiger.

Spanning (U) in Voltage (V)

Spanning is de druk van de stroombron van het elektrische circuit. Het elektrisch potentiaalverschil tussen twee punten is de juiste benaming. Een eenvoudige vergelijking is de druk op de waterkraan thuis, hoe hoger deze druk op de kraan, hoe hoger de spanning is.

Stroom (I) in Ampère (A)

Stroom ook wel stroomsterkte genoemd is de hoeveelheid elektrische lading dat ergens doorheen stroomt. Het is dus belangrijk apparaten te gebruiken in je camper die weinig stroom verbruiken. Je kunt je voorstellen hoe meer stroom (A) verbruikt wordt door een apparaat des te sneller is je stroombron (huishoud accu) leeg.

Vermogen (P) in Wattage (W)

Vermogen is de hoeveelheid elektrische energie er wordt omgezet of kan worden omgezet. Stroom maal de spanning bepaald het vermogen (P = U x I).

Formules

P = U * I | Vermogen = Spanning x Stroom
U = P / I | Spanning = Vermogen / Stroom
I = P / U | Stroom = Vermogen / Spanning

De meest gebruikte formule is I = P / U, omdat het Wattage op apparaten te vinden is en niet altijd het Ampère. Je wilt het aantal Ampère berekenen om het verbruik te weten of om de kabeldikte te bepalen.

Serie en parallel schakeling

In serie schakelen betekent dat je de plus (+) punten met de min (-) punten verbindt. Zo blijft de stroomsterkte (Ampère) hetzelfde, maar verhoog je de spanning (Voltage).

Toepassing serie schakeling: Als je 2 accu’s van 12volt in serie schakelt verdubbel je het voltage en creëer je dus een 24volt elektrisch systeem. Een veelgebruikte toepassing voor serieschakeling bij campers is met de zonnepanelen. Meer over de voordelen hiervan in het zonnepanelen blog.

In parallel schakelen betekent dat je de plus (+) punten met elkaar verbindt en de min (-) punten met elkaar verbindt. Zo vergroot je de stroom en blijft de spanning hetzelfde.

Toepassing parallel schakeling: Als je 2 accu’s van 100Ampere met elkaar in parallel schakelt blijft het voltage hetzelfde, maar vergrootje de capaciteit. In dit geval naar 200Ampere.

2. Welke elektra ga je aanleggen in je camper?

Wat wil je opladen, welke apparaten wil je gaan gebruiken en waar ga je dit doen? Dit bepaald de grootte van de elektra die je gaat aanleggen in de camper.

Dus ga jij met de camper vrijwel alleen maar op de camping staan? Dan heb je wellicht genoeg aan een walstroom aansluiting, een kleine huishuid accu en een klein zonnepaneel.

Maar wil jij zelf je energie opwekken om vaak vrij te kamperen? Dan moet je jouw elektra ook naar deze wens aanleggen. Hieronder gaan we je inzicht geven in jouw verbruik en welke elektra het beste bij jouw camper past.

Hoe deze onderdelen op elkaar aangesloten moeten worden, welke draaddikte, welke apparaten en welke zekeringen hierbij horen vind je hieronder in het Elektra Schema.

De onderdelen in het elektra schema zijn standaard zo samengesteld dat er 3 dagen zonder enige vorm van laden nodig is. Dit is op basis van een energieverbruik van 40 Ampère per dag.

3. Bereken jouw energieverbruik

Om erachter te komen hoe groot jouw elektra systeem moet worden ga je jouw energieverbruik in de camper berekenen. Alleen zo weet je zeker welke grootte huishoud accu’s, zonnepanelen en lader je moet aanschaffen.

1. Apparaten in kaart brengen

Je berekent het dagelijkse stroomverbruik in de camper door het vermogen van alle elektrische apparaten op te zoeken. Dit staat op het label van het apparaat. Dit wordt uitgedrukt in Wattage (W).

2. Vermogen omrekenen naar Ampère

Bereken nu alvast het Wattage om naar Ampère, omdat de accu capaciteit ook in Ampère uur wordt aangegeven. Zo deel je het vermogen (W) door de spanning (V) om stroom (A) te berekenen, ook wel I = P / U.

Voor de elektrische apparaten op 12 volt betekent dit het vermogen delen door 12.

Maar voor de apparaten op 230volt betekent dit delen door 10.8. Je mag dit niet delen door 230 volt of 12volt, omdat de omvormer van 12 volt 230 volt maakt. Dit proces heeft een verlies van 10%. Daarom moeten we 10% van 12 volt afhalen.

3. Bepalen gebruik van de apparaten per dag in uur (h) maal Ampère

Vervolgens ga je per apparaat bepalen hoeveel uur je deze per dag gebruikt. Doe de uren(h) maal het Ampère. Alles bij elkaar opgeteld is het stroomverbruik in Ampère uur(Ah). Deze eenheid wordt ook gebruikt om de accu capaciteit (grootte) te weergeven. Dit getal gebruik je dus om de elektra grootte te bepalen. Maak eventueel een schematisch overzicht zoals hieronder

4. Voorbeeld energiebalans

apparaat	watt	uren (per dag)	DC of omvormer	Ah
laptops (2)	90 (45×2)	2	omvormer	16,7
koelkast	60	3 (slaat aan en uit)	DC	15
telefoon (2)	20	2	DC	3,4
drone DJI	40	0,43 (3 uur per week)	omvormer	1,6
led licht (4) dimbaar	5.2×4	1,5	DC	2,6
waterpomp	72	3 min = 0,05	DC	0,3
camera	7.3	1	omvormer	0,7
TOTAAL				40,3

4. Elektra Schema Camper maken

Nu je jouw energieverbruik weet en hoe je energie wilt gaan opwekken kun je jouw eigen elektra schema gaan maken. Hierin plaats je alle elektra onderdelen. Zo heb je een duidelijk overzicht van de elektra die je zo meteen gaat aanleggen in je camper.

Elektra grootte bepalen

Voor elke zelfbouw camper raden we aan een walstroom aansluiting te maken. Zo kun je opladen op de camping of thuis voor de deur. Hoelang je zonder deze vorm van laden wilt en je energieverbruik bepalen in principe de grootte van je elektra.

Huishoud Accu grootte

Kortgezegd: Voor het bepalen van de accugrootte doe je het aantal dagen dat je zonder enige vorm van laden wilt kunnen, maal je energieverbruik. Als jouw huishoud accu’s, Lithium accu’s zijn dan doe je dit bedrag nog maal 1,05. Zijn het AGM accu’s dan moet dit bedrag nog maal 2.

Meer informatie over het bepalen van je accugrootte vind je in ons huishoud accu blog.

Zonnepaneelgrootte

Kortgezegd: Voor het bepalen van de zonnepaneelgrootte houden we het dagelijkse energieverbruik aan. Zonnepanelen zijn in de zomer gemiddeld zo’n 4 uur efficient. Dit betekent dat je jouw energieverbruik in Wattage deelt door 4 uur. Zo kom je erachter hoe groot de zonnepanelen moeten zijn.

Meer informatie over het bepalen van de zonnepaneelgrootte vind je in ons zonnepaneel blog.

Elektra schema camper op maat

Hieronder vind je ons exacte elektra schema van onze tweede camper. Ik hoop dat dit je alle duidelijkheid gaat geven die je nodig hebt om jouw elektra aan te leggen in je camper. Onder het schema vind je linkjes naar de producten. Zo kun je makkelijk de verkoper en de beschrijving vinden van het product.

Jouw elektraschema kan er natuurlijk anders uit komen te zien dan die van ons. Dit ligt geheel aan jouw eisen en wensen. Je kunt dit elektra schema op maat maken. Zo kun je onderdeel 2, 3 of 4 weglaten of uitbreiden.

Zonnepaneel set uitbreiden

Stel je wilt twee zonnepanelen van 150Wp, dat kan. Er hoort hier wel een andere laadregelaar bij, namelijk de Smart Solar 100/20. De kabeldiktes blijven hetzelfde. Voor meer informatie of verdere uitbreiding kunnen we je doorverwijzen naar ons artikel over de zonnepanelen.

Dynamo koppelen

In dit schema vindt je de Cyrix CT relais om de startaccu en camper accu (huishoud) slim te schakelen. Zo laad je tijdens het rijden beide accu’s opladen. Een handig apparaatje voor een klein prijsje. Echter hebben nieuwe wagens met een Euro 6 (soms ook Euro 5) motor een ”slimme” dynamo. Dan heb je een DC-DC lader nodig. Deze zorgt voor een stabiele laadspanning. Voor meer informatie hierover verwijzen we je graag naar ons artikel over het opladen van de camperaccu tijdens het rijden.

Accu(grootte) aanpassen

Je kunt voor een andere accu kiezen dan die van ons. Een vaak gekozen accu in campers is een Lithiumaccu. De laadregelaars in dit schema zijn voor beide type accu’s geschikt. Ook kun je de capaciteit verhogen door meerdere accu’s parallel aan elkaar te schakelen. Voor meer informatie over camperaccu’s verwijzen we je graag door naar ons artikel over camperaccu’s.

Elektra schema onderdelenlijst

Wij rijden al een tijdje rond in onze campers en ik durf dus met zekerheid te zeggen dat dit schema werkt. Ook heb ik onze elektra voor de veiligheid laten controleren door iemand die hier meer verstand van heeft.

Benieuwd naar het elektra schema van onze Fiat Ducato? Bekijk hem op ons YouTube kanaal waar we precies uitleg geven waarom en hoe we dit hebben aangesloten. Ook vind je een aanvullende video met een kijkje in onze elektrakast!

5. Berekenen Elektra onderdelen

Om veilig je apparaten te kunnen gebruiken is het belangrijk uit te rekenen hoe groot je omvormer, draaddikte en zekeringen moeten zijn.

Omvormer berekenen

De grootte van de omvormer is afhankelijk van de hoeveelheid 230 volt apparaten die je wilt gaan gebruiken. Hoe minder je hiervan hebt, des te kleiner de omvormer. Maar de grootte van de omvormer is ook afhankelijk van de grootte van de huishoud accu’s.

Persoonlijk zou ik altijd een omvormer lader combinatie kiezen. Omdat ik zo aan walstroom altijd de accu’s kan laden en omdat deze combinaties iets goedkoper zijn dan een losse lader en een losse omvormer.

Ontdek hier welke omvormer bij jouw past >>>

Draaddikte berekenen

Bereken je stroomsterkte (A) door Watt/Volt te doen.

Draaddoorsnede in mm²= (2 x lengte in meter X stroom (A) X factor koper (0,0175))/ acceptabele spanningsverlies in volt (5%).

Het percentage spanningsverlies dat acceptabel is bepaald het apparaat dat aangesloten is. Over het algemeen wordt 5% als acceptabel beschouwd. Maar als je accu’s aansluit of apparaten met een motortje erin gebruiken we liever 4% of lager.

Voorbeeld: Voor onze verlichting hebben we 4 led-lampjes van 5 Watt in parallel.
De stroomsterkte is 20 Watt gedeeld door 12Volt, is 1,67 Ampére.

Onze berekening ziet er als volgt uit: 2 x 8 x 1,67 x0,0175/0,6 = 0,78mm²
Wij gebruiken dus kabels van 1mm² dik voor onze verlichting.

Zekering berekenen

De grootte van de zekering voor je 12 volt apparaten wordt bepaald door de draaddikte en de maximale stroomsterkte van het apparaat dat je wilt zekeren.

Apparaat beveiligen

Het apparaat dat je wilt beveiligen tegen een te grote stroomsterkte(A) doe je door het vermogen van het apparaat te delen door de spanning. Dus het Wattage delen door het aantal Voltage om het Amperage te achterhalen (I = P / U).

Vervolgens plaats je een Ampére zekering die iets hoger ligt dan deze maximale stroomsterkte.

Kabel beschermen tegen brandgevaar

Een koperen kabel kan een maximale stroomsterkte aan voordat deze warm wordt en in de brand gaat. Belangrijk om hier dus altijd onder te blijven. Om ervoor te zorgen dat de stroom eraf gaat voordat de stroomsterkte boven dit maximum komt moet je de kabel lager zekeren.

De formule voor het berekenen van de maximale stroomsterkte door een kabel is:
Kabeldikte x acceptabele spanningsverlies in % / 2 x lengte x factor koper 0,0175

Voorbeeld: Voor onze koelkast waarvan de kabel 4mm² dik is over een lengte van 4 meter is de berekening als volgt: 4 x 0,6 / 2 x 4 x 0,0175 = 17 Ampère.

De koelkast heeft een maximaal vermogen van 5 Ampère. Wij zullen deze zekeren tussen de 5 en 17 Ampere. Dus met een zekering van 7,5 Ampère.

6. Praktijk: Elektra aanleggen in de camper

De basis van al je elektra moet een aangewezen plek krijgen in de camper. Het is belangrijk deze plek af te sluiten en te ventileren door middel van een ventilatierooster. Zo blijven de onderdelen beschermt en kunnen ze zichzelf koelen.

Welke plek dit precies wordt is afhankelijk van je camper indeling natuurlijk. Zo zou een plek onder een bankje kunnen voldoen of een plek achterin de bus. Als je de startaccu en huishoud accu gaat schakelen is wellicht een plek dichtbij elkaar handig om de kabels kort te houden.

Op deze plek kun je voordat je alles aansluit eerst alle onderdelen passen. Zo weet je zeker of de ruimte geschikt is weet je ook hoe lang de kabels moeten worden.

Benodigdheden

Naast alle elektra onderdelen zoals de huishoud accu, zonnepanelen, omvormer, lader etc. heb je ook andere benodigdheden nodig om deze op elkaar aan te sluiten.

• Striptang (voor het strippen van de kabels)
• kabelogen groot
• kabelogen klein
• Krimpkous set
• Accuklemmen

• Accukabels
• 0.75mm² tot 1.5mm² zwart/rood kabel
• 1,5mm² 3 aderige kabel voor 230Volt apparaten
• Verbindingsklemmen

Aansluiten Elektra onderdelen

Wanneer je een plek gevonden hebt waar de basis van de elektra komt kunnen we de onderdelen plaatsen. In deze laatste fase van het aanleggen van de elektra houd je het elektra schema erbij. Deze zorgt ervoor dat je geen fouten maakt.

1. Huishoud accu’s plaatsen

Begin met het plaatsen van de huishoud accu(s). Schroef deze vast in de vloer als de accu hier de montagebeugels voor heeft. Je kunt ook zelf beugels maken van hout of aluminium, zodat de accu niet kan verschuiven en of kantelen.

2. Elektra onderdelen vastschroeven

Schroef alle elektra onderdelen vast. In onze tweede camper hadden we een plank gemaakt met alle onderdelen daarop geschroefd en deze daarna in de camper geplaatst. Bij onze derde camper hebben we de wielkast gebruikt als elektrabord.

3. Plaatsen kabels

Nu de onderdelen vast zitten kunnen we deze gaan verbinden met de kabels. Verbind als laatst de huishoud accu’s met de overige elektra onderdelen. Zo voorkom je dat je per ongeluk kortsluiting maakt. Geen zorgen de spanning van 12volt of 24volt is voor een gezond mens niet gevaarlijk.

De dikte van de kabels is afhankelijk van de afstand tussen de onderdelen en de stroom die erdoorheen loopt. Vandaar dat alles ook dichtbij elkaar geplaatst wordt om niet overdreven dikke kabels te hoeven plaatsen. Als je de dikte nog niet berekent heb kun je dit alsnog doen hierboven bij stap 5.

Het strippen van de kabels doe je met de striptang en indien nodig plaats je hier een kabeloog op. Deze knijp je vast met de tang. Vervolgens plaats je hier een kabelschoen overheen om de verbinding veilig te maken.

4. 12volt (24v) aansluiten

Vanaf de zekeringkast kun je nu 12volt apparaten aansluiten. De plus (rood) plaats je met een kabeloog aan de kant waar ook de zekering geplaatst moet worden. De min (zwart) bij de massastrip. Indien nodig plaats je tussen de rode kabel een schakelaar. Als laatst plaats je een zekering die past bij de verbruiker en kabel (zie stap 5 hierboven). Dus het vermogen in Watt delen door de spanning in V en naar boven afronden.

Vergeet niet vanaf de massastrip ook een aardekabel aan het chassis van de bus te bevestigen. Schuur de lak van het chassis een beetje op en plaatst hier een bout doorheen. Als de afstand tussen de twee klein is kun je een kabel van 4 tot 6mm² gebruiken. In onze zelfbouw campers is de afstand hiervan niet meer dan 1 meter en gebruiken 4mm²

5. 230volt aansluiten

De stopcontacten voor 230volt plaats je met behulp van een 3 aderige 1,5mm² kabel. Als je meerdere stopcontacten wilt plaatsen, dan kun je deze kabel splitten met behulp van verbindingsklemmen.

Aan het begin van de 3 aderige kabel plaats je een stekker. Deze stekker plaats je in de omvormer of als je deze niet gebruikt in het stopcontact na de aardlekautomaat.

Stappenplan van A tot Z

Op zoek naar een compleet stappenplan om je camper te bouwen. Van het voorbereiden, de inhoud bouwen tot de laatste puntjes op de i.

Lees dan ook ons uitgebreide stappenplan ”Van ‘n Bus een Camper Bouwen”.

Hopelijk helpt dit schema je met jouw zelfbouw camper, zoals het mij heeft geholpen. Heb je twijfels over je elektra laat dit dan altijd controleren door iemand die hier verstand van heeft.