Zelf elektra aanleggen in jouw camper? Als je dit nog nooit eerder zelf hebt gedaan kan dit als behoorlijk spannend aanvoelen. En dat is logisch, maar met behulp van dit stappenplan, de elektra schema’s en praktijkinstructie kom je alles te weten over elektra in de camper.
In dit blog beginnen we met uitleg over hoe elektra in een camper werkt. Aan de basis staat een huishoudaccu die opgeladen wordt via walstroom, zonnepanelen of dynamo. Je kiest 1 of meer oplaadmanieren afhankelijk van jouw verbruik.
Dit gaan we samen uitrekenen, zodat je een passend elektraplan kunt opstellen.
Inmiddels heb ik nu 8 keer elektra aangelegd in een camper en is dit met de juiste theorie prima zelf te doen. Als je twijfels hebt over je gemaakte elektra, dan doe je er slim aan dit te laten controleren door iemand die dit vaker heeft gedaan.
Een belangrijke stap in dit 6 stappenplan, is het kiezen van een elektra schema. Je hebt keuze uit 7 elektra schema’s. Zo’n elektra schema geeft in 1 afbeelding een duidelijk overzicht van alle elektra-onderdelen en hoe deze zijn aangesloten. Op deze manier kun je zelf veilig elektra in jouw camper aanleggen en voorkom je fouten.
1. Hoe werkt elektra in een camper?
Het elektrisch systeem in een camper is vrij eenvoudig uit te leggen en is in de basis dus ook helemaal niet moeilijk. Je hebt een tweede accu, ook wel een huishoud accu genoemd. Deze extra accu is een andere accu dan je startaccu. De huishoud accu kan energie opslaan en over een lange periode weer leveren. Zo kun je dus elektrische apparaten gebruiken in de camper ook als je niet op walstroom staat. Energie dat je opslaat in de huishoudaccu moet natuurlijk ergens vandaan komen. Dat doe je middels walstroom (van bv. een camping), zonnepanelen of via de dynamo (tijdens het rijden).
Begrippen essentieel voor elektra aanleggen in je camper
In een elektrisch systeem wordt gebruikt gemaakt van een aantal begrippen. Als je ruwweg begrijpt wat deze begrippen betekenen dan wordt het aanleggen van je elektra al een stuk eenvoudiger.
Spanning (U) in voltage (V)
Spanning is de druk van de stroombron van het elektrische circuit. Het elektrisch potentiaalverschil tussen twee punten is de juiste benaming. Een eenvoudige vergelijking is de druk op de waterkraan thuis, hoe hoger deze druk op de kraan, hoe hoger de spanning is.
Stroom (I) in ampère (A)
Stroom ook wel stroomsterkte genoemd is de hoeveelheid elektrische lading dat ergens doorheen stroomt. Het is dus belangrijk apparaten te gebruiken in je camper die weinig stroom verbruiken. Je kunt je voorstellen hoe meer stroom verbruikt wordt door een apparaat des te sneller je stroombron (huishoudaccu) leeg is.
Vermogen (P) in wattage (W)
Vermogen is de hoeveelheid elektrische energie er wordt omgezet of kan worden omgezet. Stroom maal de spanning bepaald het vermogen (P = U x I).
Formules
P = U * I | Vermogen = Spanning x Stroom
U = P / I | Spanning = Vermogen / Stroom
I = P / U | Stroom = Vermogen / Spanning
De meest gebruikte formule is I = P / U, omdat het wattage op apparaten te vinden is en niet altijd het aantal ampère. Je wilt het aantal ampère berekenen om het verbruik te weten of om de kabeldikte te bepalen. Als je deze formules nog niet begrijpt is dat niet erg, verderop word het vanzelf duidelijk.
Serie en parallel schakeling
In serie schakelen betekent dat je de plus (+) punten met de min (-) punten verbindt. Zo blijft de stroomsterkte (ampère) hetzelfde, maar verhoog je de spanning (voltage).
Toepassing serie schakeling: Als je 2 accu’s van 12 volt in serie schakelt verdubbel je het voltage en creëer je dus een 24 volt elektrisch systeem. Een veelgebruikte toepassing voor serieschakeling bij campers is met zonnepanelen. Meer over de voordelen hiervan in het zonnepanelen blog.
In parallel schakelen betekent dat je de plus (+) punten met elkaar verbindt en de min (-) punten met elkaar verbindt. Zo vergroot je de stroom en blijft de spanning hetzelfde.
Toepassing parallel schakeling: Als je 2 accu’s van 100 ampère met elkaar in parallel schakelt blijft het voltage hetzelfde, maar vergrootje de capaciteit. In dit geval naar 200 ampère.
2. Welke elektra ga je aanleggen in je camper?
Wat wil je opladen, welke apparaten wil je gaan gebruiken en waar ga je dit doen? Dit bepaald de grootte van de elektra die je gaat aanleggen in de camper.
Dus ga jij met de camper vrijwel alleen maar op de camping staan? Dan heb je wellicht genoeg aan een walstroom aansluiting, een kleine huishuidaccu en een klein zonnepaneel.
Maar wil jij zelf je energie opwekken om vaak vrij te kamperen? Dan moet je jouw elektra ook naar deze wens aanleggen. Hieronder gaan we je inzicht geven in jouw verbruik en welke elektra het beste bij jouw camper past.
Stappenplan voor het installeren van je zonnepanelen? Een zonnepaneel set nodig?
In het zonnepaneel artikel vind je een uitgebreid stappenplan
Een uitgebreid elektra systeem:
- 230 volt stopcontacten
- 12 volt stopcontacten
- opladen via een zonnepaneel
- opladen via de dynamo en de accuscheider
- opladen via een laadpaal (walstroom)
Een eenvoudige elektra systeem:
- 12 volt stopcontacten
- opladen via een laadpaal (walstroom)
- Eventueel opladen via een zonnepaneel en of via de dynamo
Hoe deze onderdelen op elkaar aangesloten moeten worden, welke draaddikte, welke apparaten en welke zekeringen hierbij horen vind je hieronder in de elektra schema’s.
De accugrootte in de elektra schema’s zijn geselecteerd dat je 3 dagen zonder enige vorm van laden stroom kunt gebruiken. Dit is op basis van een energieverbruik van 40 ampère per dag.
3. Bereken jouw energieverbruik
De eerste stap om zelf elektra in de camper aan te leggen is het berekenen van je jouw energieverbruik. Alleen zo weet je zeker welke grootte huishoudaccu’s, zonnepanelen en lader je moet aanschaffen.
1. Apparaten in kaart brengen
Je berekent het dagelijkse stroomverbruik in de camper door het vermogen van alle elektrische apparaten op te zoeken. Dit staat op het label van het apparaat. Dit wordt uitgedrukt in wattage (W).
2. Vermogen omrekenen naar ampère
Bereken nu alvast het wattage om naar ampère, omdat de accu capaciteit ook in ampère uur(Ah) wordt aangegeven. Zo deel je het vermogen (W) door de spanning (V) om stroom (A) te berekenen, ook wel I = P / U.
Voor de elektrische apparaten op 12 volt betekent dit het vermogen delen door 12.
Maar voor apparaten op 230 volt betekent dit delen door 10.8. Je mag dit niet delen door 230 volt of 12 volt, omdat de omvormer van 12 volt, 230 volt maakt. Dit proces heeft een verlies van ongeveer 10%. Daarom moeten we 10% van 12 volt afhalen.
3. Bepaal gebruik van de apparaten per dag in uur (h) maal Ampère
Vervolgens ga je per apparaat bepalen hoeveel uur je deze per dag gebruikt. Doe de uren(h) maal de ampères. Alles bij elkaar opgeteld is het stroomverbruik in ampère uur(Ah). Deze eenheid wordt ook gebruikt om de accu capaciteit (grootte) te weergeven. Dit getal gebruik je dus om de elektra grootte te bepalen. Maak eventueel een schematisch overzicht zoals hieronder.
4. Voorbeeld energiebalans
| apparaat | watt | uren (per dag) | DC of AC | Ah |
|---|---|---|---|---|
| laptops (2) | 60 (30×2) | 2 | AC | 11,1 |
| koelkast | 60 | 4 (slaat aan en uit) | DC | 20 |
| telefoon (2) | 20 | 2 | DC | 3,4 |
| camera | 8 | 1 | DC | 0,67 |
| led licht (4) dimbaar | 3×4 | 2 | DC | 2 |
| waterpomp | 72 | 0,17 (10 min) | DC | 1 |
| Maxxfan | 6 (stand 4) | 6 | DC | 3 |
| TOTAAL | 41,17 |
Bovenstaand energiebalans is ons zomerbalans. In ons winterbalans is ook de dieselkachel verwerkt, maar omdat in de zomer de koelkast vaker aanstaat is ons energieverbruik in de zomer hoger. We houden dus het balans aan met het meeste verbruik.
Je kunt nu met deze gegevens je eigen energiebalans maken. Let goed op dat je niet elektrische apparaten aanziet voor 230 volt (AC) apparaat. Veel elektrische apparaten zijn verborgen DC apparaten. Je hoeft hier dus niet een omvormer voor aan te zetten. DC apparaten zijn te herkennen doordat ze vaak een accuutje hebben en op te laden zijn via een usb ingang.
4. Elektra onderdelen in het elektra schema plaatsen
Nu je jouw energieverbruik weet en hoe je energie wilt opwekken kun je jouw elektra schema maken. Dit kun je doen met behulp van één van de 7 onderstaande schema’s. Zoek een schema uit die past bij jouw voorkeur en pas hem indien gewenst aan.
Hieronder doorlopen we eerst elk onderdeel van de elektra schema’s. Alle onderdelen zijn aan te passen zodat je een elektraschema op maat kunnen maken.
Een elektra schema zorgt ervoor dat je een duidelijk overzicht hebt van alle elektra onderdelen en producten die je zo meteen gaat aanleggen in de camper.
Elektra grootte bepalen
Voor elke zelfbouw camper raden we aan een walstroom aansluiting te maken. Zo kun je opladen op de camping of thuis voor de deur. Hoelang je zonder deze vorm van laden wilt doen en je energieverbruik bepalen in principe de grootte van je andere elektra onderdelen.
Huishoudaccu grootte
Kortgezegd: Voor het bepalen van de accugrootte doe je het aantal dagen dat je zonder enige vorm van laden wilt maal jouw energieverbruik. Als je voor lithium huishoudaccu’s kiest doe je dit bedrag nog maal 1,05. Zijn het AGM accu’s dan moet dit bedrag nog maal 2.
Meer informatie over het bepalen van je accugrootte vind je in ons huishoudaccu blog.
Zonnepaneelgrootte
Kortgezegd: Voor het bepalen van de zonnepaneelgrootte houden we het dagelijkse energieverbruik aan. Zonnepanelen zijn in de zomer gemiddeld zo’n 4 uur efficiënt en in de herfst en lente 2,5 uur. Dit betekent dat je als je alleen in de zomer reist jouw energieverbruik in wattage deelt door 4 uur. Zo kom je erachter hoe groot de zonnepanelen moeten zijn.
Meer informatie over het bepalen van de zonnepaneelgrootte vind je in ons zonnepaneel blog.
Elektra schema camper op maat
Direct hieronder vind je elektra schema 1 met daaronder nog meer elektra schema keuzes. Elektra schema 1 hebben we ontwikkeld om zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn. Zo zijn er drie laadmogelijkheden. Via de zonnepanelen, de dynamo en walstroom.
Onder het schema vind je linkjes naar de producten. Zo kun je makkelijk de verkoper en de beschrijving vinden van het product.
Zonnepanelen uitbreiden
Stel je wilt één zonnepaneel van 150Wp i.p.v. twee, dat kan. Er hoort hier wel een andere laadregelaar bij, namelijk de Smart Solar 75/15. De kabeldiktes blijven hetzelfde. Voor meer informatie of verdere uitbreiding kunnen we je doorverwijzen naar ons artikel over de zonnepanelen.
Dynamo koppelen
In dit schema vindt je de Cyrix CT relais om de startaccu en een AGM camperaccu (huishoud) slim te schakelen. Zo laad je tijdens het rijden beide accu’s op. Een handig apparaatje voor een klein prijsje. Als jij lithium accu’s als huishoudaccu hebt dan heb je de Cyrix Li-Ct nodig.
Echter hebben nieuwe wagens met een Euro 6 (soms ook Euro 5) motor een ”slimme” dynamo. Dan heb je een DC-DC lader nodig. De DC-DC laadregelaar van Victron is geschikt voor zowel AGM als lithium accu’s.
Voor meer informatie hierover verwijzen we je graag naar ons artikel over het opladen van de camperaccu tijdens het rijden.
Accu(grootte) aanpassen
De huishoudaccu’s in onderstaand schema hebben een spanning van 12V en een capaciteit van 140Ah en zijn in parallel geschakeld. Dit 12 volt elektra systeem heeft dus aan de basis een stroom capaciteit van 280Ah. Je kunt ervoor kiezen om kleinere accu’s te plaatsen als dit beter aansluit bij jouw energiebehoefte. Ook kun je kiezen voor een lithiumaccu. De laadregelaars in dit schema zijn voor beide type accu’s geschikt.
Voor meer informatie over camperaccu’s verwijzen we je graag door naar ons artikel over camperaccu’s.
Elektra schema onderdelenlijst
1. Elektrakast
3. Dynamo
Meer elektra schema’s
De elektra schema’s hieronder zijn hetzelfde opgebouwd als elektra schema 1, maar dan aangepast om zo te kunnen voldoen aan ieder zijn wens en behoefte.
SCHEMA 2
EURO 6 MOTOR
Dit elektra schema is ontwikkeld speciaal voor campers met euro 6 en 5 motoren waarbij de accuscheider Cyrix ct niet mogelijk is.
SCHEMA 3
ECTIVE SSI
In dit schema vind je de Ective SSI. Dit apparaat verzorgt veel processen. Veel mogelijkheden voor een relatief klein prijsje.
SCHEMA 4
VICTRON
Een elektra schema gebaseerd op alleen Victron Energy onderdelen. Zo wek je zelf stroom op en kun je met de Multiplus laden via walstroom.
SCHEMA 5
STAND ALONE
In dit elektra schema vind je de acculader en omvormer gescheiden. Ook wel stand alone in engelse begrippen.
SCHEMA 6
EENVOUDIG
Dit elektra schema is bedoeld voor camperaars die in de zomer af en toe vrij kamperen en ook op de camping aan walstroom staan.
SCHEMA 7
24 VOLT
Een 24 volt elektra schema? Ja dat kan. Dit schema is bedoeld voor camperaars die de voordelen van een 24 volt elektrasysteem willen.
Wij rijden al een tijdje rond in onze campers en ik durf dus met zekerheid te zeggen dat deze schema’s werken. Ook heb ik onze elektra de eerste keer voor de veiligheid laten controleren. Ga je het elektra schema aanpassen? Houd er dan rekening mee dat kabeldiktes kunnen veranderen. Bereken hieronder zelf de elektra onderdelen uit.
5. Zelf elektra onderdelen berekenen
Om veilig je apparaten te kunnen gebruiken is het belangrijk uit te rekenen hoe groot je omvormer, draaddikte en zekeringen moeten zijn.
Omvormer berekenen
De grootte van de omvormer is afhankelijk van de hoeveelheid 230 volt apparaten die je wilt gaan gebruiken. Hoe minder je hiervan hebt, des te kleiner de omvormer. Maar de grootte van de omvormer is ook afhankelijk van de grootte van de huishoudaccu’s.
Persoonlijk zou ik altijd een omvormer lader combinatie kiezen. Omdat ik zo aan walstroom altijd de accu’s kan laden en omdat deze combinaties relatief gezien iets goedkoper zijn dan een losse lader en een losse omvormer.
Ontdek hier welke omvormer bij jouw past >>>
Draaddikte berekenen
Bereken je stroomsterkte (A) door watt/volt te doen.
Draaddoorsnede in mm²= (2 x lengte in meter X stroom (A) X factor koper (0,0175))/ acceptabele spanningsverlies in volt (5%).
Het percentage spanningsverlies dat acceptabel is bepaald het apparaat dat aangesloten is. Over het algemeen wordt 5% als acceptabel beschouwd. Maar als je accu’s aansluit of apparaten met een motortje erin gebruiken we liever 4% of lager.
Voorbeeld: Voor onze verlichting hebben we 4 led-lampjes van 5 Watt in parallel.
De stroomsterkte is 20 watt gedeeld door 12volt, is 1,67 ampére.
Onze berekening ziet er als volgt uit: (2 x 8 x 1,67 x0,0175)/0,6 = 0,78mm²
Wij gebruiken dus kabels van 1mm² dik voor onze verlichting.
Zekering berekenen
De grootte van de zekering voor je 12 volt apparaten wordt bepaald door de draaddikte, draadlengte en het vermogen van het apparaat dat je wilt zekeren. Hieronder vindt je een voorbeeld voor het beveiligen van je apparaat en het beveiligen van je kabels tegen brandgevaar.
Voor grote apparaten (MPPT laadregelaar, omvormer, acculader etc.) waar veel stroom (A) naartoe loopt maken we gebruik van zekeringhouders met een midizekering, maar je kunt ook een stroomonderbreker gebruiken. Het voordeel van een stroomonderbreker is dat je deze weer direct kunt inschakelen als de zekering eruit geschoten is. Een zekeringhouder met midi-zekering moet je vervangen.
Voor de kleinere 12 of 24 volt apparaten maken we gebruik van de zekeringkast met steekzekeringen.
STROOMONDERBREKER
MIDI-ZEKERINGHOUDER
Apparaat beveiligen
Het apparaat dat je wilt beveiligen tegen een te grote stroomsterkte(A) doe je door het vermogen van het apparaat te delen door de spanning. Dus het W delen door het V om A te achterhalen (I = P / U).
Bijvoorbeeld voor een koelkast met een vermogen van 60 watt aangesloten op een 12 volt huishoudaccu: We delen dus 60W door 12V is 5A.
Vervolgens plaats je een ampére zekering die iets hoger ligt dan deze maximale stroomsterkte.
Kabel beschermen tegen brandgevaar
Een koperen kabel kan een maximale stroomsterkte aan voordat deze warm wordt en in de brand gaat. Belangrijk om hier dus altijd onder te blijven. Om ervoor te zorgen dat de stroom eraf gaat voordat de stroomsterkte boven dit maximum komt moet je de kabel lager zekeren.
De formule voor het berekenen van de maximale stroomsterkte door een kabel is:
Kabeldikte x acceptabele spanningsverlies in % / 2 x lengte x factor koper 0,0175
Voorbeeld: Voor onze koelkast waarvan de kabel 4mm² dik is over een lengte van 4 meter is de berekening als volgt: 4 x 0,6 / 2 x 4 x 0,0175 = 17 ampère.
De koelkast heeft een maximaal vermogen van 5 ampère. Wij zullen deze zekeren tussen de 5 en 17 ampère. Dus met een zekering van 7,5 ampère.
6. Praktijk: Elektra aanleggen in de camper
De basis van al je elektra moet een aangewezen plek krijgen in de camper. Het is belangrijk deze plek af te sluiten en te ventileren door middel van een ventilatierooster. Zo blijven de onderdelen beschermt en kunnen ze zichzelf koelen.
Welke plek dit precies wordt is afhankelijk van je camper indeling natuurlijk. Zo zou een plek onder een bankje kunnen voldoen of een plek achterin de bus. Als je de startaccu en huishoudaccu gaat schakelen is wellicht een plek dichtbij elkaar handig om de kabels kort te houden.
Op deze plek kun je voordat je alles aansluit eerst alle onderdelen passen. Zo weet je zeker of de ruimte geschikt is en weet je ook hoe lang de kabels moeten worden.
Benodigdheden
Naast alle elektra onderdelen zoals de huishoudaccu, zonnepanelen, omvormer, lader etc. heb je ook andere benodigdheden nodig om deze op elkaar aan te sluiten.
- Striptang (voor het strippen van de kabels)
- kabelogen groot
- kabelogen klein
- Krimpkous set
- Accuklemmen
- Accukabels
- 0.75mm² tot 1.5mm² zwart/rood kabel
- 1,5mm² 3 aderige kabel voor 230Volt apparaten
- Verbindingsklemmen
Aansluiten Elektra onderdelen
Wanneer je een plek gevonden hebt waar de basis van de elektra komt kunnen we de onderdelen plaatsen. In deze laatste fase van het aanleggen van de elektra houd je het elektra schema erbij. Deze zorgt ervoor dat je geen fouten maakt.
1. Huishoudaccu’s plaatsen
Begin met het plaatsen van de huishoud accu(s). Schroef deze vast in de vloer als de accu hier de montagebeugels voor heeft. Je kunt ook zelf beugels maken van hout of aluminium, zodat de accu niet kan verschuiven en of kantelen.
2. Elektra onderdelen vastschroeven
Schroef alle elektra onderdelen vast. In onze tweede camper hadden we een plank gemaakt met alle onderdelen daarop geschroefd en deze daarna in de camper geplaatst. Bij onze derde camper hebben we de wielkast gebruikt als elektrabord.
3. Plaatsen kabels
Nu de onderdelen vast zitten kunnen we deze gaan verbinden met de kabels. Verbind als laatst de huishoudaccu’s met de overige elektra onderdelen. Zo voorkom je dat je per ongeluk kortsluiting maakt. Geen zorgen de spanning van 12 volt of 24 volt is voor een gezond mens niet gevaarlijk.
De dikte van de kabels is afhankelijk van de afstand tussen de onderdelen en de stroom die erdoorheen loopt. Vandaar dat alles ook dichtbij elkaar geplaatst wordt om niet overdreven dikke kabels te hoeven plaatsen. Als je de dikte nog niet berekent heb kun je dit alsnog doen hierboven bij stap 5.
Het strippen van de kabels doe je met de striptang en indien nodig plaats je hier een kabeloog op. Deze knijp je vast met de tang. Vervolgens plaats je hier een kabelschoen overheen om de verbinding veilig te maken.
4. 12volt (24v) aansluiten
Vanaf de zekeringkast kun je nu 12 volt apparaten aansluiten. De plus (rood) plaats je met een kabeloog aan de kant waar ook de zekering geplaatst moet worden. De min (zwart) bij de massastrip(busbar). Indien nodig plaats je tussen de rode kabel een schakelaar. Als laatst plaats je een zekering die past bij de verbruiker en kabel (zie stap 5 hierboven). Dus het vermogen in watt delen door de spanning in V en naar boven afronden.
Vergeet niet vanaf de massastrip ook een aardekabel aan het chassis van de bus te bevestigen. Schuur de lak van het chassis een beetje op en plaatst hier een bout doorheen. Als de afstand tussen de twee klein is kun je een kabel van 4 tot 6mm² gebruiken. In onze zelfbouw campers is de afstand hiervan niet meer dan 1 meter en gebruiken 4mm²
5. 230volt aansluiten
De stopcontacten voor 230 volt plaats je met behulp van een 3 aderige 1,5mm² kabel. Als je meerdere stopcontacten wilt plaatsen, dan kun je deze kabel splitten met behulp van verbindingsklemmen.
Aan het begin van de 3 aderige kabel plaats je een stekker. Deze stekker plaats je in de omvormer of als je deze niet gebruikt in het stopcontact na de aardlekautomaat.
Disclaimer: Alle bovenstaande informatie is met de grootst mogelijke zorg geschreven. De informatie in dit blog is bedoeld om te helpen met het zelf aanleggen van de elektra in de camper. Ik ben een ervaringsdeskundige geen elektricien. Twijfel je over de installatie laat er dan iemand naar kijken die hier verstand van heeft. Daarom kunnen aan de informatie op deze website alsmede eventueel advies – geen rechten worden ontleend.
33 reacties
Hey,
Bedankt voor dit schema, grote hulp in de voorbereiding!
Vraagje: hebben jullie de aansluiting om op te laden dmv een laadpaal al veel ‘moeten’ gebruiken, of volstonden de zonnepanelen en de alternator?
Yves
Heey Yves,
Super om te horen!
Wij hebben de afgelopen 3,5 maand 1 keer aan een laadpaal gestaan, omdat die toevallig op die plek gratis te gebruiken was. Maar verder nooit echt nodig in de zomer. In de winter is dit wel een ander verhaal.
Dank voor je antwoord, Bas!
Ik heb nog een bijkomende vraag over de installatie van de walstroom…
Als ik je schema volg, lopen de zwarte en rode kabel via de zekeringskast naar de omvormer (hebben de zelfde als jullie) waar beide kabels op aangesloten worden, en dit is het dan, niets meer maar ook niets minder. Of zie ik het verkeerd?
Er worden dus 2 zwarte én 2 rode kabels op de omvormer aangesloten?
Yves
Oeps, nog iets vergeten!
Op je schema is de kabel tussen de stekkerdoos en de installatiekast een CEE kabel. Is dit een speciale kabel hiertussen, omdat de link verwijst naar de kabel van de laadpaal naar de stekkerdoos…?
Bedankt!
Yves
Hoi Yves,
sorry voor de late reactie, ik heb deze reactie gemist. Hopelijk is het al gelukt! Tussen de CEE Kabel en installatiekast heb ik 2,5mm dikte gebruikt.
en ja op de omvormer vanaf de accu lopen 2 x rood en 2 x zwart. Samen goed voor 32 mm^2.
Hoi Bas,
Bedankt voor alle uitleg en kennis die jullie delen. Bij het ombouwen van mijn bus naar camper heb ik al vaak jullie uitleg en schema’s kunnen gebruiken. Bij het bekijken van jullie elektraschema snapte ik iets niet.. Ik heb voor het gemak dezelfde omvormer, groepenkast, accu’s etc genomen.
Vanuit de CEE invoerdoos gaat een kabel naar de groepenkast en vanuit hier een kabel naar een stopcontact waar je de voeding van de omvormer op kan aansluiten. Vervolgens trek je een plus en min draad van de omvormer naar de accu en een aardedraad naar het chassis.
So far so good.
Klopt het dat je de 2 ‘stopcontact-uitgangen’ van de omvormer gebruikt om vervolgens de 230V stopcontacten op aan te sluiten? (ik kon dit niet goed uit jullie schema halen)
Ik hoor het graag.
Groeten Bjorn (plants.in.a.van op Instagram)
Ja dat klopt, dat heb je goed gezien.
Hai Bas,
Even een kleine vraag.
Is jullie bus 24 of 12 volt.
Dit omdat we interesse hebben in de accuscheider
12 volt! Hopelijk ben je er inmiddels al uitgekomen 🙂
Hoi Bas,
Zie ik het goed dat in jouw schema de hh-accu(‘s) ook tijdens het rijden via de dynamo worden geladen? Ik heb zelf een Ective CSI 202 lader/omvormer maar zie nergens in de beschrijving (of van andere Ective modellen) of dat technisch geen problemen geeft.
Grtjs Arjan
Hoi Arjan, ja dat klopt via de accuscheider. In mijn schema heeft de omvormer/lader daar niet zoveel mee te maken. Deze laad via walstroom en vormt 12 volt om naar 230 volt.
Als je wilt weten hoe je ook de hh accu kunt opladen met behulp van de dynamo raad ik je aan het volgende artikel te lezen.
https://vrolijkopreis.nl/camper-accu-opladen-tijdens-rijden/
Hierin staat uitgelegd welke accuscheider je nodig hebt voor welk type voertuig. En hoe je deze aansluit.
Groetjes Bas
Hoi Bas,
Dank voor je snelle antwoord. In mij vorige buscamper had ik al een Cyrix er tussen zitten maar nog geen omvormer/oplader. En nu in de “nieuwe” kreeg ik de eerder genoemde Ective er los bij.
Fijn dat deze dus opgenomen kan worden in het systeem, weer ee stapje verder!
Thnx Arjan
Hi Bas, handig schema hebben jullie gemaakt. Ik denk dat wij voor een groot deel op hetzelfde schema uitkomen in onze Fiat Ducato. Ik vraag mij wel af, wat is de reden dat jullie nog een vrij ” grote ” omvormer van 1000W hebben gekozen, of zie ik dat verkeerd? Wij hebben vrij weinig 230v apparaten dus 1000W lijkt iets te veel van het goede.
Bedankt alvast!
Hoi Linda, mooi om te horen. Fijn dat je hem kunt gebruiken.
Ja dat klopt de omvormer is vrij groot. Toen dacht ik liever iets te groot dan te klein, inmiddels heb ik de omvormer vervangen door deze 500W Omvormer-lader. https://vrolijkopreis.nl/product/ective-500w-omvormer-lader/
Aan de hand van dit blog kun je zelf de grootte van jou omvormer bepalen. Dit geeft vast meer duidelijkheid.
https://vrolijkopreis.nl/omvormer-camper/
Succes met de bouw!
Ik ben bezig om mijn electra uit te dokteren .. wij gaan op reis met 3 kinderen dus ons stroomverbruik ligt waarschijnlijk iets hoger.. en wil misschien voor de toekomst ook een aantal dagen vrij kunnen staan in bijvoorbeeld scandinavie (ook met zonnepanelen)
Momenteel zit ik te denken om 2 accu’s te schakelen… maar moet ik dan rekening houden met het dubbele of enkele accu… dus stel 2x een 400ah hou ik dan rekening met 1x 400 ah of moet ik rekenen met 800 ah.
Ben me pas net aan het verdiepen, dus sorry als het antwoord eigenlijk simpel is.
Hoi Arno,
Het antwoord is niet heel simpel hoor. Dus geeft niet.
1.Je stroomverbruik reken je uit door het wattage van al je apparaten te delen door de spanning en keer de tijd (in uur) te doen. Dan krijg je een aantal Ampere uur.
Maar goed stel je verbruik ligt twee keer zo hoog als ons, dus op 80Ah.
2. 2 accu’s van 400Ah is redelijk zwaar. Dit zijn dan AGM accu’s? Dat kan, maar ik zou zelf dan kiezen om 4 lithium accu’s van 100Ah of 2 van 200Ah te schakelen. Lithium accus gaan langer mee, kan je tot 95% ontladen en zijn in gewicht een stuk lager. Met 400Ah Lithium kan je dus 380Ah gebruiken.
Als je voor AGM kiest en je neemt 800Ah dan kan je hier 400Ah van gebruiken.
3. 400ah (of 380ah) van de accu’s gedeeld door het dagelijkse stroomverbruik levert je 5 dagen stroom op zonder enige vorm van laden. Dus zonder zon, zonder walstroom en zonder de accu’s op te laden tijdens het rijden.
Als je hiervoor gaat zou mijn advies zijn:
– minimaal 3 zonnepanelen van totaal 450 watt https://amzn.to/36n2zrV
– hierbij hoort de victron lader https://amzn.to/3H9thB7
Deze zonnepanelen en lader levert je dagelijks in de zomer met goede zon 89 Ampere uur op.
Qua accu’s zou ik 4 van deze nemen https://vrolijkopreis.nl/product/lithium-accu-100a-lifepo4/
Een omvormer lader combi om je accu’s op te laden terwijl je aan walstroom staat:
Ik zou een 2000Watt of hoger kiezen hierin. https://amzn.to/36pM3Yh
Als laatst neem eens een kijkje bij dit artikel over het opladen van je huishoud accu’s tijdens het rijden.
Als je veel vrij wilt kunnen staan is het belangrijk dat je op zo veel mogelijk manieren je camper accu’s voorziet van stroom.
https://vrolijkopreis.nl/camper-accu-opladen-tijdens-het-rijden/
Succes en als je nog vragen hebt stel ze gerust!
Hii Bas en Bianca
Wat een super fijn blog is dit weer! Ik heb echt super veel aan al jullie blogs. Wel heb ik nog even een vraagje over de elektriciteit. Julie hebben nu ook een douche in de nieuwe camper, maar zit daar dan een boiler bij? en hebben jullie dan nog genoeg aan het systeem wat jullie nu hebben voor 3 dagen?
Groetjes Laura
Hoi Laura, Leuk om te horen 🙂
Ja want op de nieuwe bus liggen twee zonnepanelen van 150Watt, dus totaal 300Watt. Daarbij is de boiler op gas en elektriciteit te gebruiken.
Ons elektraschema voor de nieuwe bus leg ik uit in deze video (beetje saai, maar wel informatief) https://youtu.be/082w8RdMI1w
Groetjes
Super bedankt voor je reactie!
Hallo Bas en Bianca,
ik heb met veel interesse dit deel van de camper checklist doorgelezen en nu ben ik zelf op zoek naar omvormer/laders.
Bij een aantal kom ik de term ups- en vps functie tegen.
Kun je mij uitleggen wat dit precies is en of dat noodzakelijk is in de camper?
Kijk met belangstelling je antwoord tegemoet,
Harrie
Beste Bas & Bianca,
Allereerst erg bedankt voor alle informatie en uitleg die jullie verstrekken op deze website.
Ik ben bezig met het bouwen van een camper met identieke stroomwensen. Op het elektra schema zie ik dat de 3 bronnen(zonnepanelen, walstroom, motoraccu) voor het laden van de huishoudaccu parallel aangesloten zijn hierop zonder schakeling. Klopt dat? Geeft dit geen problemen? Alvast bedankt voor het antwoord.
Vriendelijke groet,
Jörgen
Ha Jorgen,
Bedankt en graag gedaan. Ja dat klopt de plus en minkabel is aangesloten op de huishuidaccu. Je mag er zeker een schakelaar tussen zetten, maar zonder werkt ook prima. Dat is geen probleem. Je zou ook de plus van elke laadvorm naar de zekeringskast kunnen aansluiten en de min naar de massa strip. Dat is ook goed. Dan is een schakelaar wel verreist anders kun je nooit je 12 volt apparaten allemaal afsluiten. En dit is handig voor als je de camper gaat opslaan.
Groetjes Bas
Hoi Bas,
Bedankt voor het antwoord.
Groet,
Jörgen
Thanks Bas en Bianca!
Misschien een vreemde vraag maar in mijn bus zijn ook enkele lampjes aanwezig welke aan- en uitgaan bij het openen van de deuren. Wat hebben jullie daarmee gedaan (ervan uitgaande dat die ook in jullie bus zaten:)
Groet,
Frank
Hi Frank, Alle lampjes in de ruimte achter de stoelen hebben we losgekoppeld. Wij hadden geen lampjes bij het openschuiven van de deur. Nadeel van dit soort lampjes bij de deur is dat wanneer jij jouw camper de hele dag open wilt laten staan de lampjes ook aan staan. Deze zitten gekoppeld aan de startaccu dus die trek je dan langzaam leeg. Nu trekken ze niet heel veel stroom, maar toch. Persoonlijk zou ik ze eruit halen. Maar het is helemaal aan jou.
Groetjes Bas
hoi bas en bianca,
ik wil de 12 volt kabels.aanschaffen voor alle apparaten die ik heb zoals Trma.Combi.boiler , verlichting , koelkast etc… kan ik deze kabels allemaal.via de volgende.link in de verschillende diktes bestellen ?
En welke kabels heb ik nodig voor mijn lithium accu naar mijn
Victron Multiplus 12/1200/50 omvormer.
de accupolen zijn na.elijk veel dunner van een lithium accu.
sorry voor alle.vragen wil graag zo snel.mogelijk alle stroomkabels.bestellen. voor 230.volt koop ik de neopreen 3×2.5 mm kabel.
al vast bedankt.voor je hulp. Een vriend helpt mij met een veilige installatie
Hi Jeroen. Volgens mij hebben wij al via YouTube met elkaar gesproken niet?
Voor 12 volt kabels kun je deze gebruiken:
https://vrolijkopreis.nl/product/kabel-zwart-rood-0-75-1-1-5-2-5-4-mm%c2%b2/
Wel even goed uitrekenen welke dikte je allemaal nodig hebt.
Voor je omvormer acculader kun je het beste de handleiding van victron aanhouden. Ik heb even gekeken voor je: in de handleiding staat : Aanbevolen 35mm2 van 1,5 tot 5 meter.
Tot aan de aardlekautomaat gebruiken wij 2.5mm2 3 aderige kabel en vanaf de aardlekautomaat is alles 1,5mm2 3 aderig. De aardlekautomaat is 10A groot. Als je naar 16A of hoger gaat dan is 2.5mm2 3 aderig een goede keuze.
Hoi Bas en Bianca,
Petje af voor de duidelijke en overzichtelijke blog, het is een zeer bruikbare handleiding voor een leek als ik.
Ik ben bezig met een energiebalans te maken voor een camper die we willen gaan bouwen en gebruik daarbij jullie energiebalans als leidraad.
Wat mij opvalt is dat in jullie energiebalans geen rekening wordt gehouden met het verbruik van een Maxxfan deluxe.
Graag zou ik hiervan de reden weten.
Groeten Joop
Hoi Joop,
sorry voor de vertraagde reactie. Je reactie was me even ontgaan.
Pas in de derde bus hebben we een Maxxfan geplaatst. Het energiebalans is dan ook van onze tweede camper.
Voor de Maxxfan kun je aanhouden dat deze op zijn laagste stand 0.1 ampere per uur verbruikt. De hoogste stand 2.7ampere per uur.
Wij hebben hem zelden op zijn hoogste stand en staat meestal op stand 3. Dit is 0.3 ampere per uur. Als je dit maal een 1 dag gebruik doet van 8 uur. Dan kom je op 2.4ampere uit.
Zo zie je dus ook dat het verbruik niet heel hoog is. Wel goed om rekening mee te houden natuurlijk in je balans.
hopelijk kun je hier iets mee.
Hallo,
ik ben bezig met het plannen van het bouwen van een camperbus en heb al veel electrische schema’s bekeken.
Op veel schema’s die ik vind, zie ik dat er een schakelaar aanwezig is die de accu afkoppelt. (en soms zit deze schakelaar na de 12V zekeringenkast, waarmee de 12V apparaten worden afgekoppeld). In het schema op deze site zie ik ook zo’n schakelaar zitten die de accu’s loshaalt. Is het niet zo, dat als de zon schijnt of je op walstroom bent aangesloten alles het gewoon nog doet, behalve dat de accu’s niet geladen/ontladen worden?
In mijn beleving wil je echt alles loskoppelen, dus ook als de zon schijnt of je aan de 220V hangt. Op de wijze waarop ik dit schema lees, is dat niet het geval. Heb ik het goed gezien of moet ik het op een andere manier interpreteren?
Groet,
Frank
Hi Frank, de hoofdschakelaar die je daar ziet, zit daar omdat als je de camper opslaat je de accu’s altijd moet ontkoppelen. Zo heb je dus 1 schakeling die de accu’s ontkopppeld.
De stroomonderbrekers zijn zekeringen maar ook tegelijkertijd schakelaars. Als je de zonnepanelen of alle 12v verbruikters wilt ontkoppelen dan kan dat op die manier, wat ons betreft overbodig om dan ook nog een schakelaar te plaatsen. Als je aan 220v hangt kun je de acculader gewoon uit laten.
Hopelijk zo duidelijk. Als je nog vragen hebt stel ze gerust!
Hoi Bas en Bianca,
Allereerst bedankt voor al jullie super nuttige en behulpzame blogs en videos!! ik heb een vraagje over elektra schema 2 voor de euro 6 motor. op de Victron Otrion is een 5 m lange 16mm2 kabel aangesloten, met een zekering van 60 A. deze DCDC lader laadt met 30A als ik het goed begrijp. en een 16mm2 kabel van 5 meter lang heeft een maximale stroomsterkte van 48A als ik de tabel gebruik. Kun je dan niet beter een zekering van 40A gebruiken? aangezien de kabel bij 60A mogelijk al doorbrandt voordat de zekering springt?
ik dacht net dat ik het begon te snappen, maar dit brengt mij weer in de war…
hoor graag van je!!
groetjes,
Lavinia en Tim
Hoi Tim en Lavinia,
Dankjewel voor je compliment!
De reden waarom er bij ons 60A zekering in het schema staat is omdat Victron deze zekering aanraad. Dit staat in hun handleiding op pagina 7.
Het is wel een hele goede vraag, want als ik zelf de berekening maak:
kom ik met de maximale stroomsterkte formule op 43,9A uit. Echter als ik de maximale stroomsterkte tabel voor de ader erbij houd zit ik op 61A.
Ik ga het vanavond nog even rustig nalezen allemaal. Uiteindelijk zal ik altijd het advies van Victron opvolgen.
Victron heeft trouwens prima service ik zou er een telefoontje aan wagen als ik jullie was.