Elektra aanleggen in je camper of bus wil je natuurlijk zo strak en veilig mogelijk doen. Als je dit nog nooit eerder hebt gedaan kan het behoorlijk spannend zijn, want hier wil je geen fouten maken.
Inmiddels heb ik nu 3 keer elektra aangelegd in een camper en is dit met de juiste theorie prima zelf te doen. Als je twijfels over je elektra hebt is het natuurlijk verstandig iemand er naar te laten kijken die hier meer verstand van heeft.
Ga je zelf een camper bouwen? Lees dan ook ons gratis volledige stappenplan
Toen ik de eerste keer begon met het bouwen van een camper had ik niet gedacht zoveel tijd kwijt te zijn aan het aanleggen van de elektra.
Veel avonden heb ik het internet afgestruind naar duidelijke blogs die mij meer konden vertellen over dit onderwerp.
Wat ik vooral belangrijk vond was een overzichtelijk elektroschema en welke apparaten, kabels en zekeringen ik moest gebruiken.
De reden waarom ik dus dit blog schrijf is omdat ik erg teleurgesteld was in Nederlandse blogs die over elektra in een camper gingen. Veel ervan zijn onvolledig of onduidelijk. Op een aantal Amerikaanse blogs werd dit veel beter verteld, maar dit moest ik dan wel (technisch) vertalen naar Europese standaarden.
In dit blog ga ik dus op zo’n volledig en duidelijk mogelijke manier vertellen hoe je elektra in je camper kunt aanleggen.
Welke elektra ga je aanleggen in je camper?
Welke elektra je gaat aanleggen in je camper is afhankelijk van je eis. Hier bedoel ik mee, wat wil je opladen, welke apparaten wil je gaan gebruiken en waar ga je dit doen?
Wij hadden als eis een goede koelkast op stroom en wij werken ook op onze laptops dus deze moeten vaak opgeladen kunnen worden. Daarnaast wilden wij veel vrij kunnen staan (dus niet op een camping aan een laadpaal).
Een zonnepaneel set nodig? Of meerdere zonnepanelen schakelen?
In dit artikel vind je precies hoe je een zonnepaneel set samenstelt.
Door deze eisen waren we genoodzaakt de elektra uitgebreid aan te leggen.
Met uitgebreid bedoel ik dat we:
- 230 volt stopcontacten hebben
- 12 volt stopcontacten hebben
- opladen via een zonnepaneel
- opladen via de dynamo en de accuscheider
- kunnen opladen via een laadpaal (walstroom) als we dat willen.
Hoe deze op elkaar zijn aangesloten, welke draaddikte, welke apparaten en welke zekeringen ik heb gebruikt vind je hieronder in het Elektroschema.
De onderdelen in het elektra schema zijn zo samengesteld dat wij 3 dagen zonder enige vorm van laden de camper kunnen blijven gebruiken. Dit is op basis van een energiebalans met een verbruik van 40 Ampère per dag.
Elektra Schema Camper
Dit is ons exacte elektroschema van onze tweede camper. Ik hoop dat dit je alle duidelijkheid gaat geven die je nodig hebt om jouw elektra aan te leggen in je camper. Onder het schema vind je linkjes naar de producten die ik heb gebruikt. Zo kun je makkelijk de verkoper en de beschrijving vinden van het product.
Wij rijden al een tijdje rond in onze camper en ik durf dus met zekerheid te zeggen dat dit schema werkt. Ook heb ik onze elektra voor de veiligheid laten controleren door iemand die hier meer verstand van heeft.
Benieuwd naar het elektra schema van onze Fiat Ducato? Bekijk hem op ons YouTube kanaal waar we precies uitleg geven waarom en hoe we dit hebben aangesloten. Ook vind je een aanvullende video met een kijkje in onze elektrakast!
Elektra schema op maat
Jouw elektraschema kan er natuurlijk anders uit komen te zien dan die van ons. Dit ligt geheel aan jouw eisen en wensen. Je kunt dit elektra schema op maat maken. Zo kun je onderdeel 2, 3 of 4 weglaten of uitbreiden.
Zonnepaneel set uitbreiden: Stel je wilt twee zonnepanelen van 150Wp, dat kan. Er hoort hier wel een andere laadregelaar bij, namelijk de Smart Solar 100/20. De kabeldiktes blijven hetzelfde. Voor meer informatie of verdere uitbreiding kunnen we je doorverwijzen naar ons artikel over de zonnepanelen.
Dynamo koppelen: In dit schema vindt je de Cyrix CT relais om de startaccu en camperaccu slim te schakelen. Zo laad je tijdens het rijden beide accu’s opladen. Een handig apparaatje voor een klein prijsje. Echter hebben nieuwe wagens met een Euro 6 (soms ook Euro 5) motor een ”slimme” dynamo. Dan heb je een DC-DC lader nodig. Deze zorgt voor een stabiele laadspanning. Voor meer informatie hierover verwijzen we je graag naar ons artikel over het opladen van de camperaccu tijdens het rijden.
Accu(grootte) aanpassen: Je kunt voor een andere accu kiezen dan die van ons. Een vaak gekozen accu in campers is een Lithiumaccu. De laadregelaars in dit schema zijn voor beide type accu’s geschikt. Ook kun je de capaciteit verhogen door meerdere accu’s parallel aan elkaar te schakelen. Voor meer informatie over camperaccu’s verwijzen we je graag door naar ons artikel over camperaccu’s.
1.
Elektrakast
2.
Zonnepaneelset
3.
Dynamo (80A)
Omvormer berekenen
De grootte van de omvormer is afhankelijk van de hoeveelheid 230 volt apparaten die je wilt gaan gebruiken. Hoe minder je hiervan hebt, des te kleiner de omvormer. Maar de grootte van de omvormer is ook afhankelijk van de grootte van de huishoud accu’s.
Persoonlijk zou ik altijd een omvormer lader combinatie kiezen. Omdat ik zo aan walstroom altijd de accu’s kan laden en omdat deze combinaties iets goedkoper zijn dan een losse lader en een losse omvormer.
Ontdek hier welke omvormer bij jouw past >>>
Draaddikte berekenen
Bereken je stroomsterkte (A) door Watt/Volt te doen.
Draaddoorsnede in mm²= (2 x lengte in meter X stroom (A) X factor koper (0,0175))/ acceptabele spanningsverlies in volt (5%).
Het percentage spanningsverlies dat acceptabel is bepaald het apparaat dat aangesloten is. Over het algemeen wordt 5% als acceptabel beschouwd. Maar als je accu’s aansluit of apparaten met een motortje erin gebruiken we liever 4% of lager.
Voorbeeld: Voor onze verlichting hebben we 4 led-lampjes van 5 Watt in parallel.
De stroomsterkte is 20 Watt gedeeld door 12Volt, is 1,67 Ampére.
Onze berekening ziet er als volgt uit: 2 x 8 x 1,67 x0,0175/0,6 = 0,78mm²
Wij gebruiken dus kabels van 1mm² dik voor onze verlichting.
Zekering berekenen
De grootte van de zekering voor je 12 volt apparaten wordt bepaald door de draaddikte en de maximale stroomsterkte van het apparaat dat je wilt zekeren.
Apparaat beveiligen
Het apparaat dat je wilt beveiligen tegen een te grote stroomsterkte(A) doe je door het vermogen te delen door de spanning. Dus het Wattage te delen door het aantal Voltage.
Vervolgens plaats je een Ampére zekering die iets hoger ligt dan deze maximale stroomsterkte.
Kabel beschermen tegen brandgevaar
Een koperen kabel kan een maximale stroomsterkte aan voordat deze warm wordt en in de brand gaat. Belangrijk om hier dus altijd onder te blijven. Om ervoor te zorgen dat de stroom eraf gaat voordat de stroomsterkte boven dit maximum komt moet je de kabel lager zekeren.
De formule voor het berekenen van de maximale stroomsterkte door een kabel is:
Kabeldikte x acceptabele spanningsverlies in % / 2 x lengte x factor koper 0,0175
Voorbeeld: Voor onze koelkast waarvan de kabel 4mm² dik is over een lengte van 4 meter is de berekening als volgt: 4 x 0,6 / 2 x 4 x 0,0175 = 17 Ampère.
De koelkast heeft een maximaal vermogen van 5 Ampère, dus wij zullen de deze zekeren met de eerst volgende zekering van 7,5 Ampère.
Meer duidelijkheid nodig?
Wil je weten welke accugrootte je nodig hebt, de grootte van je zonnepanelen en hoe je deze bepaald?
Lees dan ook ons uitgebreide stappenplan ”Van ‘n Bus een Camper Bouwen”.
Hopelijk helpt dit schema je met jouw zelfbouw camper, zoals het mij heeft geholpen. Heb je twijfels over je elektra laat dit dan altijd controleren door iemand die hier verstand van heeft.
19 reacties
Hey,
Bedankt voor dit schema, grote hulp in de voorbereiding!
Vraagje: hebben jullie de aansluiting om op te laden dmv een laadpaal al veel ‘moeten’ gebruiken, of volstonden de zonnepanelen en de alternator?
Yves
Heey Yves,
Super om te horen!
Wij hebben de afgelopen 3,5 maand 1 keer aan een laadpaal gestaan, omdat die toevallig op die plek gratis te gebruiken was. Maar verder nooit echt nodig in de zomer. In de winter is dit wel een ander verhaal.
Dank voor je antwoord, Bas!
Ik heb nog een bijkomende vraag over de installatie van de walstroom…
Als ik je schema volg, lopen de zwarte en rode kabel via de zekeringskast naar de omvormer (hebben de zelfde als jullie) waar beide kabels op aangesloten worden, en dit is het dan, niets meer maar ook niets minder. Of zie ik het verkeerd?
Er worden dus 2 zwarte én 2 rode kabels op de omvormer aangesloten?
Yves
Oeps, nog iets vergeten!
Op je schema is de kabel tussen de stekkerdoos en de installatiekast een CEE kabel. Is dit een speciale kabel hiertussen, omdat de link verwijst naar de kabel van de laadpaal naar de stekkerdoos…?
Bedankt!
Yves
Hoi Yves,
sorry voor de late reactie, ik heb deze reactie gemist. Hopelijk is het al gelukt! Tussen de CEE Kabel en installatiekast heb ik 2,5mm dikte gebruikt.
en ja op de omvormer vanaf de accu lopen 2 x rood en 2 x zwart. Samen goed voor 32 mm^2.
Hoi Bas,
Bedankt voor alle uitleg en kennis die jullie delen. Bij het ombouwen van mijn bus naar camper heb ik al vaak jullie uitleg en schema’s kunnen gebruiken. Bij het bekijken van jullie elektraschema snapte ik iets niet.. Ik heb voor het gemak dezelfde omvormer, groepenkast, accu’s etc genomen.
Vanuit de CEE invoerdoos gaat een kabel naar de groepenkast en vanuit hier een kabel naar een stopcontact waar je de voeding van de omvormer op kan aansluiten. Vervolgens trek je een plus en min draad van de omvormer naar de accu en een aardedraad naar het chassis.
So far so good.
Klopt het dat je de 2 ‘stopcontact-uitgangen’ van de omvormer gebruikt om vervolgens de 230V stopcontacten op aan te sluiten? (ik kon dit niet goed uit jullie schema halen)
Ik hoor het graag.
Groeten Bjorn (plants.in.a.van op Instagram)
Ja dat klopt, dat heb je goed gezien.
Hai Bas,
Even een kleine vraag.
Is jullie bus 24 of 12 volt.
Dit omdat we interesse hebben in de accuscheider
12 volt! Hopelijk ben je er inmiddels al uitgekomen 🙂
Hoi Bas,
Zie ik het goed dat in jouw schema de hh-accu(‘s) ook tijdens het rijden via de dynamo worden geladen? Ik heb zelf een Ective CSI 202 lader/omvormer maar zie nergens in de beschrijving (of van andere Ective modellen) of dat technisch geen problemen geeft.
Grtjs Arjan
Hoi Arjan, ja dat klopt via de accuscheider. In mijn schema heeft de omvormer/lader daar niet zoveel mee te maken. Deze laad via walstroom en vormt 12 volt om naar 230 volt.
Als je wilt weten hoe je ook de hh accu kunt opladen met behulp van de dynamo raad ik je aan het volgende artikel te lezen.
https://vrolijkopreis.nl/camper-accu-opladen-tijdens-rijden/
Hierin staat uitgelegd welke accuscheider je nodig hebt voor welk type voertuig. En hoe je deze aansluit.
Groetjes Bas
Hoi Bas,
Dank voor je snelle antwoord. In mij vorige buscamper had ik al een Cyrix er tussen zitten maar nog geen omvormer/oplader. En nu in de “nieuwe” kreeg ik de eerder genoemde Ective er los bij.
Fijn dat deze dus opgenomen kan worden in het systeem, weer ee stapje verder!
Thnx Arjan
Hi Bas, handig schema hebben jullie gemaakt. Ik denk dat wij voor een groot deel op hetzelfde schema uitkomen in onze Fiat Ducato. Ik vraag mij wel af, wat is de reden dat jullie nog een vrij ” grote ” omvormer van 1000W hebben gekozen, of zie ik dat verkeerd? Wij hebben vrij weinig 230v apparaten dus 1000W lijkt iets te veel van het goede.
Bedankt alvast!
Hoi Linda, mooi om te horen. Fijn dat je hem kunt gebruiken.
Ja dat klopt de omvormer is vrij groot. Toen dacht ik liever iets te groot dan te klein, inmiddels heb ik de omvormer vervangen door deze 500W Omvormer-lader. https://vrolijkopreis.nl/product/ective-500w-omvormer-lader/
Aan de hand van dit blog kun je zelf de grootte van jou omvormer bepalen. Dit geeft vast meer duidelijkheid.
https://vrolijkopreis.nl/omvormer-camper/
Succes met de bouw!
Ik ben bezig om mijn electra uit te dokteren .. wij gaan op reis met 3 kinderen dus ons stroomverbruik ligt waarschijnlijk iets hoger.. en wil misschien voor de toekomst ook een aantal dagen vrij kunnen staan in bijvoorbeeld scandinavie (ook met zonnepanelen)
Momenteel zit ik te denken om 2 accu’s te schakelen… maar moet ik dan rekening houden met het dubbele of enkele accu… dus stel 2x een 400ah hou ik dan rekening met 1x 400 ah of moet ik rekenen met 800 ah.
Ben me pas net aan het verdiepen, dus sorry als het antwoord eigenlijk simpel is.
Hoi Arno,
Het antwoord is niet heel simpel hoor. Dus geeft niet.
1.Je stroomverbruik reken je uit door het wattage van al je apparaten te delen door de spanning en keer de tijd (in uur) te doen. Dan krijg je een aantal Ampere uur.
Maar goed stel je verbruik ligt twee keer zo hoog als ons, dus op 80Ah.
2. 2 accu’s van 400Ah is redelijk zwaar. Dit zijn dan AGM accu’s? Dat kan, maar ik zou zelf dan kiezen om 4 lithium accu’s van 100Ah of 2 van 200Ah te schakelen. Lithium accus gaan langer mee, kan je tot 95% ontladen en zijn in gewicht een stuk lager. Met 400Ah Lithium kan je dus 380Ah gebruiken.
Als je voor AGM kiest en je neemt 800Ah dan kan je hier 400Ah van gebruiken.
3. 400ah (of 380ah) van de accu’s gedeeld door het dagelijkse stroomverbruik levert je 5 dagen stroom op zonder enige vorm van laden. Dus zonder zon, zonder walstroom en zonder de accu’s op te laden tijdens het rijden.
Als je hiervoor gaat zou mijn advies zijn:
– minimaal 3 zonnepanelen van totaal 450 watt https://amzn.to/36n2zrV
– hierbij hoort de victron lader https://amzn.to/3H9thB7
Deze zonnepanelen en lader levert je dagelijks in de zomer met goede zon 89 Ampere uur op.
Qua accu’s zou ik 4 van deze nemen https://vrolijkopreis.nl/product/lithium-accu-100a-lifepo4/
Een omvormer lader combi om je accu’s op te laden terwijl je aan walstroom staat:
Ik zou een 2000Watt of hoger kiezen hierin. https://amzn.to/36pM3Yh
Als laatst neem eens een kijkje bij dit artikel over het opladen van je huishoud accu’s tijdens het rijden.
Als je veel vrij wilt kunnen staan is het belangrijk dat je op zo veel mogelijk manieren je camper accu’s voorziet van stroom.
https://vrolijkopreis.nl/camper-accu-opladen-tijdens-het-rijden/
Succes en als je nog vragen hebt stel ze gerust!
Hii Bas en Bianca
Wat een super fijn blog is dit weer! Ik heb echt super veel aan al jullie blogs. Wel heb ik nog even een vraagje over de elektriciteit. Julie hebben nu ook een douche in de nieuwe camper, maar zit daar dan een boiler bij? en hebben jullie dan nog genoeg aan het systeem wat jullie nu hebben voor 3 dagen?
Groetjes Laura
Hoi Laura, Leuk om te horen 🙂
Ja want op de nieuwe bus liggen twee zonnepanelen van 150Watt, dus totaal 300Watt. Daarbij is de boiler op gas en elektriciteit te gebruiken.
Ons elektraschema voor de nieuwe bus leg ik uit in deze video (beetje saai, maar wel informatief) https://youtu.be/082w8RdMI1w
Groetjes
Super bedankt voor je reactie!