Elektrisch koken op een inductie kookplaat in de camper

Elektrisch koken in de camper wordt steeds populairder, de technologie ontwikkelt zich snel en accu’s worden langzaamaan steeds goedkoper. Daarbij is koken op een inductie kookplaat energiezuiniger dan op een traditionele gaskookplaat, waarbij veel warmte verloren gaat. Ook willen veel camperaars net zoals thuis afstappen van gas en deze fossiele brandstof dus ook niet meer vervoeren in de camper. Daarbij kun je door te switchen naar volledige elektrisch een geheel onafhankelijke (off grid) camper worden. Klinkt fantastisch toch?

Dit zijn natuurlijk heel goede redenen, maar koken op een inductie kookplaat in de camper kost nog steeds veel stroom en heeft daarom ook een flinke impact op de kosten van het elektrische systeem.

In dit artikel leggen we precies uit wat er nodig is om elektrisch te koken op een inductie kookplaat in de camper, wanneer je graag wild kampeert (off grid staat) of wanneer je op de camping aan walstroom staat. We beginnen met welk type inductie kookplaten geschikt zijn voor in een camper, welke elektrische installatie er nodig is en maken we een kostenvergelijking met koken op gas.

Welke inductie kookplaat is geschikt voor in de camper?

Een inductie kookplaat met een instelbaar vermogen tot maximaal 2300 watt is het meest geschikt voor in de camper. Instelbaar betekent dat als we de kookplaat op 50% instellen, deze continu op 50% van zijn vermogen draait en niet 50% van de tijd op zijn volledige vermogen. Zo voorkom je dat de zekering en/of aardlekautomaat er continu uitschiet. Ook voorkom je in het geval van off grid gebruik een zware (korte) belasting op de accu en omvormer.

Dat gezegd hebbend adviseren we liever dat je de inductie kookplaat niet verder instelt dan tot een vermogen van 2000 watt, omdat de meeste campings maximaal 10A, 230V-walstroom leveren. Dit komt neer op een maximaal geleverd vermogen van 2300 watt. Zo behoud je ruimte om tegelijkertijd ook andere elektrische apparaten te gebruiken.

In het geval van off grid gebruik raden we nog steeds aan de inductie kookplaat tot een maximaal vermogen in te stellen van maximaal 2000 watt . Zo blijft de grootte van de benodigde omvormer en accu beperkt.

Het is mogelijk om een krachtiger inductiekookplaat te kiezen dan we hierboven adviseren, maar dit is alleen mogelijk met de power assist van de Victron Multiplus (meer daarover verderop in het artikel).

Benodigdheden elektrisch koken in de camper

De onderdelen en aansluitingen die nodig zijn om elektrisch te koken in de camper, zijn een stuk complexer dan wanneer je zou koken op gas. De huishoudaccu, omvormer, zekeringen en kabels moeten afgestemd zijn op het hoge vermogen dat de inductie kookplaat vraagt. Dit maakt het elektrasysteem in de camper een stuk duurder. Desalniettemin kun je door je verbruik en gebruik goed in kaart te brengen een elektrasysteem maken om elektrisch te koken zonder de hoofdprijs te betalen. En dat is precies wat we hieronder gaan doen.

Als je alleen de inductie kookplaat gebruikt wanneer je op walstroom van de camping staat, dan heb je op sommige campings (die 10A stroom leveren) genoeg aan een extra groepenkast tussen de inductie kookplaat en de CEE aansluiting. De door campings geleverde stroom is echter niet altijd genoeg om op een inductie kookplaat te koken. In deze gevallen heb je een Victron Multiplus nodig die met zijn Power Assist-functie de huishoudaccu kan laten bijspringen.

Als je de inductie kookplaat ook zonder walstroom (off grid) wilt gebruiken, lees dan hieronder verder. We gebruiken als voorbeeld de 3000W inductie kookplaat, die we hierboven noemen. Beide pitten gebruiken we op maximaal 60% van hun capaciteit, dus maximaal 1800watt. Dit is tevens het maximale vermogen van de grote pit, dus zou je indien nodig ook alleen deze op zijn maximale vermogen aan kunnen zetten.

Omvormer

De meeste campers zijn uitgerust met 12 volt of 24 volt gelijkstroom. Een inductie kookplaat gebruikt 230 volt wisselstroom en dus heb je een omvormer nodig die 12 of 24 volt omzet in 230 volt. Deze omvormer heeft een continu en piekvermogen. Het continu vermogen moet hoger zijn dan dat van de inductie kookplaat of hoger dan het vermogen waarop je deze wilt gebruiken. Dit betekent dat als je een 3000 watt inductie kookplaat aanschaft en deze slechts tot 1800 watt vermogen gebruikt, je genoeg hebt aan een 2000watt omvormer. We gaan er minimaal 10% boven zitten, omdat het niet verstandig is om een omvormer constant op zijn maximale vermogen te laten draaien. Daarbij kan de buitentemperatuur het maximaal door de omvormer geleverde vermogen omlaag brengen.

Power Assist

De beste omvormer i.c.m. een inductiekookplaat in de camper is de Victron Multiplus. De Power Assist van deze omvormer/lader maakt dit apparaat uniek. Naast dat de Victron Multiplus een zuivere sinus 230 volt wisselstroom maakt van gelijkstroom, werkt deze ook parallel met de stroom van walstroom. Deze schakelt bij zodra de walstroom te weinig stroom levert. De MultiPlus haalt dan extra energie uit de accu en helpt mee.

Ook andere 230V-apparaten gebruiken

Om naast de inductie kookplaat ook andere 230V-apparaten te gebruiken is een omvormer nodig die groter is dan het vermogen van de kookplaat. Een omvormer kiezen doe je aan de hand van het maximale totale vermogen van alle 230V-apparaten. Een inductieplaat met een mini-blender (350 watt) en een laptop (45 watt) tegelijkertijd aanzetten lukt niet, als je omvormer precies groot genoeg is voor alleen de kookplaat.

Koken op inductiekookplaat met 24 volt

Elektrisch koken op een inductiekookplaat in de camper vergt een grote omvormer of omvormer/lader. Kies je een omvormers van 1600W of hoger, installeer die dan in een 24V-elektrasysteem. Dit betekent dat je een 24V-huishoudaccu of twee accu’s van 12V in serie nodig hebt. Dit wordt aangeraden, omdat bij koken op inductie een omvormer veel vermogen vraagt en je in een 12V-systeem dus last zal hebben van spanningsverliezen. Hierdoor zou de omvormer bij een legere accu niet optimaal meer kunnen werken. Daarbij mogen in een 24V-systeem de kabels dunner zijn, wat scheelt in de aanschafkosten.

Uiteraard is koken op inductie in de camper wel mogelijk met een 12V-elektrasysteem. Er worden niet voor niets 12V-omvormers gemaakt. Let er dan wel op dat de kabels echt dik genoeg zijn. Zo voorkom je spanningsverlies.

Onze keuze

In bovengenoemde situatie, waarbij je de inductie kookplaat tot maximaal 1800 watt vermogen gebruikt heb je genoeg aan een omvormer met een continu vermogen van 2000 watt. Wij kiezen en adviseren echter een omvormer met een groter vermogen.

Een omvormer/ladercombinatie krijgt onze voorkeur, maar een omvormer alleen is ook mogelijk. De Victron Multiplus 2 12/3000 of Multiplus 24/3000 is hierin de beste keuze vanwege de Power Assist, maar de Phoenix omvormer 12/3000 of Phoenix 24/3000 is ook geschikt. Het continu uitgangsvermogen hiervan is 2400 watt bij 25 graden buitentemperatuur en 2200 watt bij 40 graden. Daarbij hebben de omvormers van Victron een laagspanningsbeveiliging om de huishoudaccu te beschermen tegen een te lage ontlading, wat bij gebruik van een inductie kookplaat onmisbaar is.

Huishoudaccu

De juiste grootte kiezen voor de huishoudaccu is van essentieel belang wanneer je elektrisch wilt koken in de camper. We zijn al meerdere camperaars tegengekomen met de meest professionele campers, die toch (deels) zijn afgestapt van koken op inductie. En dat had hem met name te maken met de capaciteit van de huishoudaccu.

Het is belangrijk dat de huishoudaccu bestand is tegen grote ontlaadstromen en ook weer snel bijgeladen kan worden. Vandaar dat i.c.m. een inductie kookplaat een lithium huishoudaccu de beste optie is, omdat door hun chemische samenstelling lithiumaccu’s niet beschadigen bij hoge ontlaadstromen.

Maximale stroom huishoudaccu

Om de capaciteit van deze lithiumaccu te bepalen moeten we de maximale stroom weten die deze kan leveren; anders gezegd: hoeveel vermogen kan de accu ondersteunen.

Een accu kan in theorie een maximale stroom leveren net zo groot als zijn capaciteit. Zo kan een 100Ah-accu niet meer leveren dan 100A. Zo zou dus een 12V-accu met 100Ah een omvormer kunnen ondersteunen van 1200W (12×100) en een 24V-accu met 100Ah een omvormer van 2400W. Dit is echter niet mogelijk bij elke accu. De chemische samenstelling van de accu bepaalt de C-snelheid (ontlaadstroomgrens) en deze verschilt per fabrikant. Overschrijd je deze waarde, dan verkort je de levensduur van de accu aanzienlijk.

Voor lithiumaccu’s ligt de C-snelheid (ontlaadstroom) tussen de C1 en C2. Victron lithiumaccu’s hebben een ontlaadstroomgrens van C1 en dit is tevens de beste waarde die je kunt krijgen. Voor een lithiumaccu met een maximale stroomgrens van C1 kun je dus 1/1 van de accucapaciteit aan stroom gebruiken, voor C2 is dit 1/2 van de accucapaciteit (meer daarover hieronder in ”onze keuze”).

Dagelijks stroomverbruik inductie kookplaat in de camper

Een inductie kookplaat heeft als nadeel dat deze veel stroom verbruikt. Deze stroomvraag moet natuurlijk beantwoord worden door de huishoudaccu, dus moet deze groot genoeg en vol genoeg zijn. Vanwege het hoge verbruik doe je er verstandig aan deze bij te laden door zonnepanelen op de camper te installeren en/of via de dynamo tijdens het rijden.

Een inductie kookplaat gebruik je doorgaans 30 minuten ’s avonds voor het avondeten en 10 minuten ’s ochtends voor de koffie of thee. De 3000W kookplaat die we maximaal op 1800W gebruiken in dit artikel heeft twee pitten, die we ’s avonds op 30% tot 60% gebruiken en ’s ochtends gebruiken we maar één pit (1200W) op maximaal vermogen. Dit komt neer op een verbruikt vermogen van 705Wh. Voor een 12V-huishoudaccu betekent dit dat je 59Ah aan stroom hebt verbruikt en voor een 24V-accu heb je 29,5Ah verbruikt.

Dit stroomverbruik van de inductie kookplaat is natuurlijk niet het enige dagelijkse stroomverbruik. Hier moet je ook nog het verbruik van verlichting, pomp, koelkast en andere elektrische apparaten bij optellen.

Onze keuze

Voor een inductie kookplaat die maximaal op 1800W vermogen gebruikt wordt, is de maximale stroomvraag en dagelijks stroomverbruik bepalend voor de capaciteit van de lithium huishoudaccu. We willen namelijk voorkomen dat we de accu beschadigen door een te hoge ontlaadstroom en willen ook niet zonder stroom komen te zitten.

Voor een 1800W inductie kookplaat die aan een 12V-accu 150A ontlaadstroom vraagt, heb je minimaal een Victron lithiumaccu, Timeusb lithiumaccu of LiTime lithiumaccu nodig van 150Ah. Aan een 24V-accu wordt 75A ontlaadstroom gevraagd, hier zul je dus een 24V-lithiumaccu nodig hebben van minimaal 75Ah.

Het totale stroomverbruik van de inductie kookplaat(12v 59Ah) en onze overige elektrische apparaten (41Ah) is dagelijks 100Ah. Als we drie dagen zonder enige vorm van walstroom willen doen, hebben we dus een lithiumaccu nodig van 300Ah. Het maakt in deze situatie niet uit welke lithiumaccu we kiezen, alhoewel onze voorkeur bij elektrisch koken altijd een lithiumaccu met een C-snelheid van C1 of dichtbij de C1 is.

BMS (Battery Management System)

Wanneer je lithiumaccu’s installeert in jouw camper, dan doe je er heel verstandig aan ook een BMS te installeren. Veel lithiumaccu’s hebben een ingebouwde BMS, maar ze zijn ook te vinden zonder BMS en dus heb je in dat geval een externe BMS nodig.

Een Battery Management System (BMS) is een essentieel onderdeel in een lithiumaccusysteem. Dit apparaat beheert en controleert elke batterijcel, het communiceert met externe apparaten, meet temperatuur en spanning. Bij verkeerd gebruik sluit de BMS de lithiumaccu’s af om deze te beschermen.

Victron VE Bus Smart Dongle

Een onmisbaar accessoire in je elektrisch systeem in de camper voor koken op inductie is de Victron Smart Dongle. Dit apparaat maakt van jouw Victron Multiplus omvormer lader of Phoenix omvormer een smart apparaat. Zo kun je via de telefoon de omvormer aan- en uitzetten en nog belangrijker: inzien hoeveel vermogen er van de omvormer gevraagd wordt. Op deze manier kun je dus bepalen of het mogelijk is nog een 230V-apparaat aan te zetten. Ook een belangrijke functie is het alarm dat je via je telefoon binnenkrijgt, zodra de omvormer de accu te diep ontlaadt.

Zonnepanelen

Als je elektrisch wilt koken in de camper terwijl je vrij kampeert (off grid), dan is een zonnepaneel onmisbaar. Daarmee wek je zelf groene stroom op, om jouw huishoudaccu weer bij te laden. Zo kun je al je apparaten blijven gebruiken, waaronder je inductie kookplaat.

De grootte van je zonnepaneelinstallatie op de camper stem je af op je dagelijkse stroomverbruik, de capaciteit van je huishoudaccu en in welke jaargetijden je de camper wilt gebruiken.

Onze keuze

Wij berekenen de zonnepaneelgrootte altijd voor gebruik in de zomer, herfst en lente. In de winter gebruiken we meer de walstroom van campings. Maar vanwege het hoge verbruik van de inductie kookplaat zullen we in de herfst en lente ook iets vaker opladen op de camping en gebruiken we in deze situatie de formule voor de zomer voor het bepalen van de zonnepaneelgrootte.

De 1800W inductie kookplaat heeft een dagelijks stroomverbruik van 59Ah (12V). Met het verbruik van de overige apparaten komen we op 100Ah per dag uit. Dit betekent dat we 1200 watt uur(Wh) moeten genereren met de zonnepanelen om ons dagelijks stroomverbruik weer aan te vullen.

In de zomer leveren de zonnepanelen 4 uur maximale opbrengst op over alle zonuren per dag, dit betekent dat je 1200W deelt door 4 uur, plus 15% voor verminderde opbrengst door verschillende factoren (1200/4 maal 1,15). Dus heb je in de zomer genoeg aan een zonnepaneelset vanaf 345Wp.

DC-DC lader

Met een DC-DC lader kun je jouw camperaccu opladen tijdens het rijden, wat het gebruik van een inductie kookplaat ook mogelijk maakt op bewolkte dagen. Uiteraard werkt deze DC-DC lader ook wanneer de zon schijnt, maar het is een extra manier van stroom genereren, wat geen overbodige luxe is wanneer je elektrisch wilt koken.

Onze keuze

Om de huishoudaccu binnen een aantal uur rijden minstens met het dagelijks stroomverbruik op te laden, kiezen we voor 12V-elektrasystemen de Orion TR- Smart 12/12 30A of voor 24V-elektrasystemen de Orion TR-Smart 12/24 15A. Dit betekent dat een 12V lithium huishoudaccu opgeladen kan worden met 30 ampère per uur rijden. Na drie uur rijden hebben we dan ons dagelijks verbruik van 100Ah bijna weer aangevuld.

Elektrisch versus op gas koken in de camper

Er komt steeds meer vraag naar elektrisch koken in de camper, terwijl koken op gas in de camper ook nog steeds zijn voordelen heeft. Vandaar dat het wellicht interessant is om eens te kijken wat het verschil in kosten is van de onderdelen die je nodig hebt.

Kostenvergelijking koken op een inductie- of gaskookplaat

In deze kostenvergelijking pakken we één van onze elektraschema’s erbij en beschouwen deze als ”standaard”. Het gaat hier om elektraschema 5 met aparte accuoplader, omvormer, lithiumaccu en er wordt opgeladen via de zonnepanelen en tijdens het rijden. Dit schema breiden we uit voor de volledig elektrische camper.

De grootste kostenposten voor de volledige elektrische camper zijn de lithiumaccu’s en de omvormer. Daarbij zijn deze lithiumaccu’s van Victron dus ook niet de goedkoopste; uiteraard zijn deze wel van hoge kwaliteit. Er zijn goedkopere lithiumaccu’s te vinden zoals die van LiTime of TimeUSB, die al gauw de helft goedkoper zijn.

Wanneer je er toch voor kiest om op gas te koken in de camper en dus eigenlijk helemaal geen omvormer en opladen tijdens het rijden nodig hebt, dan kan het ”standaard” elektraschema een stuk goedkoper worden. Neem maar eens een kijkje bij elektraschema 6 ”eenvoudig”.