Een 24 volt elektrasysteem in de camper is een logische keuze als je veel stroom nodig hebt. Hiermee kun je namelijk een grote omvormer aansluiten, waarop zwaardere 230V-apparaten werken. Denk aan een koffiezetapparaat, boiler, magnetron, luchtcompressor of zelfs een inductiekookplaat en dakairco.
Daarnaast is een 24 volt systeem efficiënter dan een 12 volt systeem, omdat het spanningsverlies lager is. Dat is vooral een voordeel bij systemen die veel stroom vragen. Het enige nadeel van 24 volt is dat de meeste camperapparaten op 12 volt werken en ook de startaccu vaak 12 volt is. Gelukkig kunnen we hiervoor spanningsomvormers gebruiken. Dat brengt natuurlijk wat extra kosten met zich mee, maar de grotere 24 volt-apparaten (zoals omvormers en laders) zijn ook weer goedkoper dan vergelijkbare 12 volt-varianten.
De huishoudaccu
In dit schema vind je twee lithiumaccu’s van 24V en 100Ah, die parallel aan elkaar zijn geschakeld. Hierdoor verdubbelt de capaciteit naar 200Ah, terwijl de spanning 24V blijft. Je zou ook kunnen kiezen voor twee accu’s van 12V en 200Ah in serie; in dat geval verdubbelt de spanning naar 24V en blijft de capaciteit 200Ah.
Er is in dit schema gekozen voor twee lithiumaccu’s omdat deze de hoge stromen aankunnen die de Multiplus (omvormer-lader) vraagt. We raden het sterk af om deze lithiumaccu’s te vervangen door loodzuuraccu’s, zoals AGM. Loodzuur kan namelijk niet dezelfde hoge stroom leveren als lithium (LiFePO4), wat tot problemen kan leiden bij gebruik van zwaardere apparatuur.
Dynamo
De dynamo in dit schema voedt een 12 volt startaccu, wat gebruikelijk is in de meeste campers. Om toch het 24 volt elektrasysteem in de camper van stroom te voorzien, moeten we de spanning omvormen van 12 naar 24 volt. Dat doen we met behulp van de Orion-Tr Smart 12-24, die de lithiumaccu’s oplaadt met 15A per uur.
In deze DC-DC omvormer zit een automatische start-stop motordetectie geïntegreerd. Dat betekent dat de verbinding tussen de startaccu en de huishoudaccu alleen actief is wanneer de motor draait.
Zonnepanelen
Om ervoor te zorgen dat je off-grid kunt kamperen met je camper en toch al je apparaten kunt gebruiken, zijn zonnepanelen essentieel. In dit systeem vind je drie zonnepanelen van 150 Wp die in serie zijn geschakeld. Hierdoor wordt de spanning verdriedubbeld, wat nodig is om het 24V-systeem van voldoende spanning te voorzien om op te laden. Deze hogere spanning maakt het zonnepaneelsysteem bovendien efficiënter.
De drie zonnepanelen hebben samen een nominaal vermogen van 450 Wp en leveren op een zonnige zomerdag gemiddeld zo’n 45 Ah op bij een 24V-systeem.
Andere zonnepanelen
Je kunt in dit systeem ook andere zonnepanelen plaatsen. Let wel op dat wanneer je het zonnepaneel systeem verkleint je ook minder opbrengst hebt. De motor wat vaker laten draaien of een bezoek aan de camping walstroom kan hierin ook een oplossing zijn.
Hieronder vind je 2 andere zonnepaneel mogelijkheden met bijbehorende aanpassingen:
- 2 keer 150Wp zonnepaneel: Victron MPPT 75-10, zekering 15A
- 3 keer 100Wp zonnepaneel: Victron MPPT 100-15, zekering 20A
Walstroom, omvormer acculader en 230V apparaten
In dit schema vind je de Victron Multiplus 24 – 2000, zo kun je allerlei 230V apparaten aansluiten die een hoog vermogen vragen. Denk aan een boiler, magnetron, koffiezetapparaat of zelfs een kleine inductiekookplaat. Zolang je maar niet boven het vermogen van 2000VA (1650W) uitkomt.
Zodra aangesloten op walstroom laad de Multiplus 24-2000 de huishoudaccu op met maximaal 50A per uur.
De Victron Multiplus (vanaf 800 VA) heeft een unieke functie: PowerAssist. Hiermee kunnen de stroom van walstroom en de huishoudaccu worden gecombineerd. Zo kun je apparaten met een hoger vermogen gebruiken op je 230V-stopcontacten, of meerdere apparaten tegelijk. Zolang het gecombineerde vermogen van de campingaansluiting en de omvormer maar niet overschreden wordt. De aardlekautomaten voor en na de Multiplus zijn hierop afgestemd.
Het is belangrijk om het vermogen dat je van de Multiplus vraagt goed in de gaten te houden. Zo kun je nagaan of je nog een 230V apparaat kunt aansluiten of dat je beter even wacht. In dit schema doen we dat met de VE.Bus Smart Dongle. Daarmee kun je de Multiplus ook aan- of uitzetten via je telefoon. De Digital Multi Control in dit schema is optioneel, je kunt niet de Smart Dongle en de Multi Control tegelijk aansluiten.
De Multiplus veranderen naar 24V 3000VA
Wanneer je grotere 230V apparaten wilt gebruiken in je camper zoals een inductiekookplaat en of een airco, dan raden we je aan een Victron Multiplus 24V 3000VA te plaatsen in dit schema. Daar komen ook een aantal andere veranderingen bij kijken welke we hieronder opsommen:
- kabeldikte van busbar naar Multiplus: 50mm² 1.5M
- kabeldikte van huishoudaccu naar busbar: 70mm²
- zekering van busbar naar Multiplus: 300A
- zekering van huishoudaccu naar busbar: 350A
- aardekabel Multiplus 35mm²
- aardekabel busbar 35mm²
Daarbij is het verstandig een derde 24V 100Ah lithium accu te schakelen in parallel. Zo vergroot je de capaciteit en de maximale stroomgrens. Helemaal wanneer je een dakairco en inductiekookplaat gaat gebruiken in je camper valt dit aan te raden.
DC verbruikers (12V)
Voor de DC-apparaten in je camper vind je twee zekeringkasten. Sommige DC-apparaten werken alleen op 12V, terwijl andere op 24V kunnen functioneren. Daarom vind je bij een van de zekeringkasten een spanningsomvormer/stabilisator. Deze zet de 24 volt om naar een stabiele 12 volt spanning.
Een stabiele spanning is belangrijk, omdat ledverlichting en sommige andere DC-apparaten minder snel kapotgaan wanneer de spanning constant blijft.
De Victron Smart Battery Protect beschermt je accu tegen te diepe ontladingen van je DC apparaten. Deze schakelt alle DC (24V) apparaten af zodra de accu te laag komt. De standaard instellingen kun je aanpassen, zodat je de accu nog beter kunt beschermen. Ook zit er een alarmfunctie in zodra je in de buurt komt van een te lege accu.
Overzicht Elektra schema 7:
- 24 volt elektra systeem
- Zonnepanelen: Victron MPPT Smart Solar
- Dynamo: Orion Tr-Smart DC DC charger
- Walstroom: Victron Mulitplus
- Omvormer: Victron Multiplus
- Huishoudaccu: Lithium
Elektra schema onderdelenlijst
Alle onderdelen uit het elektra schema vind je hieronder terug.
1. Elektrakast
- 2 keer: LiTime 24V 100Ah lithiumaccu | 5% korting met code VROLIJKOPREIS5
- Victron Shunt BMV 712 met bluetooth
- Busbars
- Hoofdschakelaar 275A
- Stroomonderbrekers | 1x 20A, 1x 30A, 2x 60A
- 2 keer Zekeringhouder 12V en 24V DC
- Spanningsomvormer | 20A
- BatteryProtect
- Megazekeringhouder met zekering 2 stuks
2. Zonnepanelen
Bevestiging zonnepanelen
4. Walstroom
- Multiplus – 24/2000
- VE BUS Smart Dongle
- Digital Multi control (optioneel)
- CEE invoerdoos
- Aardlekautomaat 16A (direct na CEE)
- Aardlekautomaat 25A (direct na multiplus)
- Stopcontacten
- CEE Kabel
- Kabeldoos
- MK3 interface (instellen Multiplus)
5. Kabels
Hi-Flex accukabels rood
Hi-Flex accukabels zwart
Rood:
- 50mm² max 2 meter
- 35mm² max 2 meter
- 16mm² max 7 meter
- 10mm² max 2 meter
- 6mm² max 2 meter
Zwart:
- 50mm² max 2 meter
- 35mm² max 3 meter
- 16mm² max 7 meter
- 10mm² max 2 meter
- 6mm² max 2 meter
- 3 keer RJ45 UTP kabel
- Aansluiting DC 12V en 24V Kabel zwart rood 4mm², 2.5mm² en 1.5mm²
- Neopreenkabel 3 aderige flexibel – 1.5mm² 2.5mm² en 6mm² te verkrijgen bij bouwmarkt
Voor het aansluiten van de kabels
Meer informatie en kopje koffie
Voor een complete handleiding over het aanleggen van de elektra in je camper, inclusief de aansluitingen voor zonnepanelen, dynamo, walstroom en de elektrakast, verwijzen we je naar ons hoofdartikel: Camper elektra aanleggen in 6 stappen. Hier vind je een gedetailleerd stappenplan en een overzicht van de benodigde schema’s. Heb je specifieke vragen over het aanpassen van onderdelen, zoals een omvormer of lader, dan kun je die hieronder stellen.
Blij met dit gratis elektraschema? We waarderen het enorm als je jouw bestelling wilt doen via bovenstaande artikelen en of ons wilt trakteren op een kopje koffie. Zo kunnen we deze elektra schema’s en alle andere informatie over camper bouwen gratis blijven leveren. Alvast bedankt 🙂
Disclaimer
Hoewel onze camperschema’s zorgvuldig zijn samengesteld, zijn wij niet aansprakelijk voor schade of gevaarlijke situaties die voortvloeien uit het gebruik, onjuiste toepassing of installatie. De gebruiker is zelf verantwoordelijk voor de correcte uitvoering en installatie van elektrische systemen. Raadpleeg voor meer informatie onze algemene voorwaarden.
6 reacties
Beste Bas & Bianca,
Dank voor de heldere schema’s en geniet van jullie koffie.
Een vraagje : Ik zie op jullie site, en ook op andere sites, altijd de keuze voor meerdere kleinere panelen. Een groot “standaard” paneel van ongeveer 110 x 180 zou heel mooi passen op onze sprinter, en is voor ons makkelijker te monteren. En bovendien een stuk goedkoper. Wat is de reden van de keuze voor meerdere kleine panelen?, of waarom geen groot paneel?
Ik hoop van jullie te horen.
All the best, en “keep travelling”
Thijs & Dawn
Hi Thijs en Dawn,
Bedankt daar worden we blij van! 🙂
Er is niet een reden die een groot enkel paneel ook kan presteren. Kleinere zonnepanelen in serie geschakeld vormen in principe ook 1 groot paneel. Deze schakeling zorgt ervoor dat het voltage verdubbeld. Daardoor heb je dus minder last van spanningsverlies en wordt er ook bij weinig zon snel een voltage behaald waarmee geladen kan worden. Vandaar dat je bij een 24 volt systeem vaak twee panelen in serie geschakeld ziet. Maar een enkel paneel kan dit ook. Als dit grote zonnepaneel van jullie zijn Vmp en Voc ruim boven de 24 volt uitkomt dan is dit paneel geschikt voor een 24 volt elektra systeem. Het zou mooi zijn als deze ongeveer 2 keer zo hoog ligt dan 24 volt.
Hopelijk heb je hier iets aan.
Groetjes
hallo Bas en Bianca,
complimenten voor de heldere schema’s. Ik heb 2 vragen:
– ik plan 2 x24V zonnepanelen van 230W elk en 2 Li batterijen in serie (schema 7)
– Ik zou een victron EasySolar 24/1600/40 willen plaatsen, om dat die al veel doet en minder kabeling vereist.
– in het lijstje 24V apparaten staan dezelfde items als in de 12V apparaten. Is dat bewust? Niet al die zaken werken op 24V toch?
Klopt helemaal! Dit is een voorbeeld 12V/24V lijstje. Je kunt gewoon je eigen DC apparaten aansluiten.
De maxxfan moet op 12v dus daar heb je een transformator voor nodig. Je kunt het bij de apparaten altijd even controleren of er 12V en 24V bij staat.
Hoi Bas en Bianca,
Ik ben dit schema op dit moment aan het aanleggen in mijn camper. Bedankt voor dit heldere schema!
Ik heb een vraag. Ik zie dat je de min busbar op het chassis aard, wat is hier de reden voor? Alle min draden lopen toch ook terug naar de min busbar en dus de minpool van de accu?
Ik hoor het graag of ik iets over het hoofd zie.
Vr groeten,
Bart
Hoi Bart,
Dit is een 0V referentie punt en is om foutstroom in het DC systeem veilig weg te laten lopen. Lees anders ook The Wiring Unlimited book van Victron.
DC systemen mogen ook zwevend zijn omdat DC minder gevaarlijk is voor mensen dan AC en soms wordt dit ook toegepast.
Binnenkort komt hier een artikel over, elke mobiele toepassing is anders en dat maakt dit onderwerp ingewikkeld.