Elektraschema Euro 4 hebben we ontwikkeld voor camperaars met een kleiner budget die toch zelfvoorzienend willen zijn. Het is geschikt voor campers met een Euro 4-motor of ouder. Dat was namelijk ook het geval bij onze eerste twee campers. Daarom kiezen we in dit schema voor AGM-accu’s en hebben we een aantal goede budgetopties toegepast.
Vergis je niet: in dit schema staan alleen maar kwalitatieve onderdelen, ook al zijn het budgetvriendelijke keuzes. We willen natuurlijk wel zo lang en zo veel mogelijk gebruik kunnen maken van stroom in de camper.
Het schema is gebaseerd op een dagelijks stroomverbruik van 50Ah. In de zomer kun je hiermee dagenlang vrij kamperen, zolang de zon schijnt. In de herfst en lente is dit ook goed mogelijk, al is het dan aan te raden om ongeveer eens in de vijf dagen een stuk te rijden om de huishoudaccu bij te laden. Zonder enige vorm van laden kun je met dit systeem ongeveer drie dagen vrij kamperen.
Huishoudaccu
De huishoudaccu’s in onderstaand schema (1) hebben een spanning van 12V en een capaciteit van 140Ah per stuk. Ze zijn parallel geschakeld, wat betekent dat het 12 volt systeem in totaal een stroomcapaciteit van 280Ah heeft. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om kleinere accu’s te gebruiken als dat beter past bij jouw energieverbruik.
Wij hebben in dit schema gekozen voor het Duitse merk Electronicx, dat goed betaalbare AGM-accu’s van prima kwaliteit levert. Uiteraard kun je ook gaan voor de wat duurdere Victron AGM-accu’s, die bekend staan om hun hoge kwaliteit.
Wil je liever een lithiumaccu in plaats van AGM? Dat kan ook. De zonnepaneel-laadregelaar en de acculader/omvormer in dit schema zijn geschikt voor beide accutypes. Je moet dan alleen de aansluiting op de dynamo aanpassen. In dat geval verwijzen we je graag door naar elektraschema 2.
Alle laadmogelijkheden en verbruikers
Zonnepanelen
In dit schema vind je twee zonnepanelen van 150Wp, gecombineerd met een Victron MPPT 100|20 laadregelaar. Deze combinatie levert in de zomer gemiddeld 63Ah per dag op, en in de lente en herfst ongeveer 40Ah. De laadregelaar is van Victron, een merk dat bekendstaat om de beste en meest efficiënte laadregelaars voor een eerlijke prijs.
Met deze laadregelaar kun je twee zonnepanelen in serie schakelen, vanaf een nominaal totaalvermogen van 220W tot maximaal 370W.
Andere zonnepanelen
Je kunt in dit systeem ook andere zonnepanelen plaatsen. Let wel op dat wanneer je het zonnepaneel systeem verkleint je ook minder opbrengst hebt. De motor wat vaker laten draaien of een bezoek aan de camping walstroom kan hierin ook een oplossing zijn.
Hieronder vind je 2 andere zonnepaneel mogelijkheden met bijbehorende aanpassingen:
- 2 keer 100Wp zonnepaneel (in serie): Victron MPPT 75-15, zekering 20A
- 3 keer 100Wp zonnepaneel (in serie): Victron MPPT 100-20, zekering 25A
- 3 keer 150Wp zonnepaneel (in serie): Victron MPPT 100-30, zekering 40A
- 4 keer 100Wp zonnepaneel (in serie): Victron MPPT 100-30, zekering 40A
Dynamo
In dit elektraschema vind je het Cyrix-CT relais, dat de startaccu en een AGM huishoudaccu slim schakelt bij campers met een euro 4 motor of lager. Zo laad je tijdens het rijden beide accu’s op. Een handig apparaatje voor een klein prijsje.
Kies je voor lithiumaccu’s als huishoudaccu, dan kun je het beste overstappen op een DC-DC omvormer, zoals de Orion-Tr 18A. Deze installatie zie je terug in elektraschema 2.
Walstroom / acculader / 230V verbruikers
De Ective CSI5 omvormer/lader/omschakelautomaat voorziet de camper van 230 volt via de huishoudaccu’s wanneer je niet aangesloten bent op walstroom. Zodra je camper wél op walstroom staat, wordt de huishoudaccu automatisch opgeladen, en zorgt de interne omschakelautomaat ervoor dat de 230 volt stopcontacten worden gevoed door het net.
Met de Ective CSI5 kun je apparaten aansluiten tot 500W continuvermogen, met een piekvermogen van 1000W. Dit is voldoende voor kleine 230V apparaten, zoals een laptopoplader of een miniblender (300W).
De Ective CSI veranderen
Als de Ective CSI5 in jouw geval te klein is, kun je ook kiezen voor de Ective CSI10 of CSI15. Hiermee kun je zwaardere 230V-apparaten gebruiken, zoals een magnetron (CSI10) of een koffiezetapparaat (CSI15), zolang het totale verbruik onder het maximale vermogen van de omvormer blijft. Een grotere omvormer dan de CSI15 raden we niet aan met de AGM accubank van 280Ah. Maak je liever toch gebruik van een grotere omvormer, kies in dat geval voor meer accuvermogen of een lithiumaccu in 1 van de andere elektraschema’s
- Ective CSI10
- kabeldikte van busbar naar CSI: 25mm² 1.5M
- kabeldikte van huishoudaccu naar busbar: 35mm²
- zekering van busbar naar CSI: 150A
- zekering van huishoudaccu naar busbar: 200A
- aardekabel CSI 10 – 16mm²
- aardekabel busbar 16mm²
- Ective CSI15
- kabeldikte van busbar naar CSI: 2x 16mm² 1.5M
- kabeldikte van huishoudaccu naar busbar: 50mm²
- zekering van busbar naar CSI: 2x 250A
- zekering van huishoudaccu naar busbar: 300A
- aardekabel CSI 16mm²
- aardekabel busbar 35mm²
Overzicht Elektraschema 1:
- 12 volt elektra systeem
- Zonnepanelen: Victron MPPT Smart Solar
- Dynamo: Victron Cyrix CT
- Walstroom: Ective CSI
- Omvormer: Ective CSI
- Huishoudaccu: 2x Electronicx AGM in parallel

Elektra schema onderdelenlijst
1. Elektrakast
2. Zonnepanelen
- 150Wp Enjoy Solar/Offgridtec
- Victron laadregelaar 100/20 + BT
- Zonnepaneelkabels 4mm2
- PV/DC isolator switch 20A (optioneel)
Bevestiging zonnepanelen
3. Dynamo
4. Walstroom
- CEE invoerdoos
- Aardlekautomaat 16A (direct na CEE)
- Aardlekautomaat 16A (direct na Omvormer)
- Installatiekast t.b.v. aardlek
- Ective CSI 5
- Ective Rc3 afstandsbediening
- 2 stopcontacten
5. Kabels
Hi-Flex accukabels rood
Hi-Flex accukabels zwart
Rood:
- 25mm² max 9 meter
- 10mm² max 2 meter
- 6mm² max 1 meter
Zwart:
- 25mm² max 2 meter
- 10mm² max 3 meter
- 6mm² max 1 meter
Aansluiting DC 12V en 24V:
Kabel zwart rood 4mm², 2.5mm² en 1.5mm²
- RJ12 kabel (voor Ective RC3)
- Neopreenkabel 3 aderige flexibel – 1.5mm² 2.5mm²
- CEE Kabel
Voor het aansluiten van de kabels
Optioneel
Na de zonnepanelen en voor de zonnepaneellaadregelaar kun je een PV/DC isolator switch 20A plaatsen. Zo kun je de stroom vanaf de zonnepanelen naar de laadregelaar afsluiten. Deze beschermt de zonnepaneellaadregelaar tegen overbelasting en overspanning en als je een aanpassing wilt doen aan je elektra kun je de zonnepanelen afsluiten. We geven dit als optie, omdat de maximale spanning van 2 zonnepanelen in serie vaak niet hoger komt dan 60volt. Dit zit ver onder de 120volt gelijkstroom, wat de veilige grens is voor mensen. Ook heeft de laadregelaar een zekering, die ook bescherming biedt.
De Victron Smart Battery Protect beschermt je accu tegen te diepe ontladingen van je DC apparaten. Deze schakelt alle DC (12V) apparaten af zodra de accu te laag komt. De standaard instellingen kun je aanpassen, zodat je de accu nog beter kunt beschermen. Ook zit er een alarmfunctie in zodra je in de buurt komt van een te lege accu.
Meer informatie en kopje koffie
Voor een complete handleiding over het aanleggen van de elektra in je camper, inclusief de aansluitingen voor zonnepanelen, dynamo, walstroom en de elektrakast, verwijzen we je naar ons hoofdartikel: Camper elektra aanleggen in 6 stappen. Hier vind je een gedetailleerd stappenplan en een overzicht van de benodigde schema’s. Heb je specifieke vragen over het aanpassen van onderdelen, zoals een omvormer of lader, dan kun je die hieronder stellen.
Blij met dit gratis elektraschema? We waarderen het enorm als je jouw bestelling wilt doen via bovenstaande artikelen en of ons wilt trakteren op een kopje koffie. Zo kunnen we deze elektra schema’s en alle andere informatie over camper bouwen gratis blijven leveren. Alvast bedankt 🙂
Disclaimer
Hoewel onze camperschema’s zorgvuldig zijn samengesteld, zijn wij niet aansprakelijk voor schade of gevaarlijke situaties die voortvloeien uit het gebruik, onjuiste toepassing of installatie. De gebruiker is zelf verantwoordelijk voor de correcte uitvoering en installatie van elektrische systemen. Raadpleeg voor meer informatie onze algemene voorwaarden.
6 reacties
Hallo,
Misschien wel een hele stomme vraag maar welke zekering zet jij tussen een lithium accu van 200 amp
Mvg leo
Hoi Leo,
Geen stomme vraag hoor
Dat is afhankelijk van de max stroom van de lithiumaccu, de kabeldikte en lengte en de apparaten die je eraan koppelt.
Hoi Bas,
is zo’n cyrix-li-ct veilig voor de lithium accu? Ik heb een Defender met een dynamo van 120A. Ik lees op internet veel over dat een lithium volgens een bepaald patroon moet worden geladen. Over zo’n relais gaat natuurlijk dom de zelfde spanning en stroom zonder laadcyclus. Dat zou op de lange termijn niet zo best zijn voor de lithium accu?
mvg Arjen
Hoi Arjen,
Dat klopt helemaal. Het beste is om een DC DC lader te gebruiken met een laadalgoritme. Dit is het beste in het geval van lithium, maar ook een loodzuur huishoudaccu.
Ik kan je deze aanraden van Victron, de orion. tot 12v 150Ah zou ik de 18A versie aanraden en vanaf 150Ah tot 300Ah de 30A
https://vrolijkopreis.nl/product/orion-tr-smart-12-12/
Hi,
Bedankt voor het maken van dit top schema. Met mijn behoeftes kan ik wel een kleinere accu gebruiken. Bv 1x 100ah. Ik zou hier dan een 200wp zonnepanneel op willen aansluiten. Daarnaast zou ik het Off grid Euro 4 schema willen aanhouden. Is er een minimale accu grote voor dit electerisch schema? Zou ik op een 100ah accu alle oplaat mogelijkheden kunnen aansluiten?
Met vriendelijke groet,
Cas
Hoi Cas,
Goede vraag.
Ja dat kan, de minimale accugrootte voor deze 500W omvormer (lader) is 100Ah AGM accu. Voor een 200Wp zonnepaneel voldoet de MPPT laadregelaar 75/15 ipv 100-20. Deze https://vrolijkopreis.nl/product/victron-smartsolar-mppt-75-15/
Door de accucapaciteit te verlagen, verminder je natuurlijk ook je stroomcapaciteit en hoelang je dus off grid kunt kamperen.